نیازمند سیستم ارزیابی عملکرد دولت هستیم/ شعار زدگی نهادینه شده است

علی‌اصغر پورعزت در همایش«تعالی خدمات عمومی» گفت: در کشور نظامی برای ارزیابی عملکرد دولت وجود ندارد و شاخص‌هایی هم برای ارزشیابی عملکردها تعریف نشده است.

به گزارش عطنا، استاد تمام گروه مدیریت دولتی دانشگاه تهران در اولین همایش ملی «تعالی خدمات عمومی» که روز دوشنبه، ۱۲ تیرماه با همکاری دانشگاه‌های مختلف و به میزبانی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد، با بیان اینکه شعارزدگی در کشور نهادینه شده است اظهار کرد: همه یاد‌گرفته‌اند که باید شعار بدهند و این موضوع به عادتی میان مسئولان کشور تبدیل شده است و اگر مدیری شعار ندهند، شرایط غیرعادی تلقی می‌شود.

او همدلی را حلقه مفقوده میان مسئولان کشور عنوان کرد و افزود: واقعیت‌های عرصه عمل و اقدام تقریبا به دست فراموش سپرده شده است. دولت‌های جدید، دولت‌های قبلی را مسئول شرایط می‌دانند و زمان زیادی را صرف خنثی‌کردن انتقادات می‌کنند.

حفظ سمت، مهمترین دغدغه مدیران است

پورعزت با اشاره به اینکه هنوز فهم کاملی از مسئولیت اجتماعی در کشوره شکل نگرفته است، تصریح کرد: «بقا» دغدغه اصلی مدیران کشور است و آنها تلاش می‌کنند با افراد و روش‌ها، خود را در مسئولیت‌شان حفظ کنند و این مسئله برای آنها مهم‌تر و جذاب‌تر از مسئولیت‌ اصلی‌شان و روش‌هایی که برای حل مشکلات به کار می‌گیرند، است.

عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران افزود: مدیران کشور امنیت، رهبری، الگو‌پردازی و الگوسازی را به دیگران واگذار می‌کنند و خود را ناتوان از ارائه درست الگوی رهبری می‌دانند از طرف دیگر عده‌ای هم در ساختار ما، مداح قدرت هستند که همین مداحی فرصتی را برای پرداختن به کار اصلی نمی‌دهد.

وی با تأکید بر اینکه مدیریت و برنامه‌ریزی اجتماعی در آموزه‌های اسلامی نیز بسیار پر اهمیت است و در نامه‌های 31 و 53 و خطبه‌های 27 و 216 به آن اشاره شده است، گفت: اگر برنامه‌ریزی به هدف نمی‌رسد قطعاً نقصی وجود دارد و اگر به این نقض رسیدگی نشود، «مدیر» مسئول است و نمی‌توان از زیر بار مسئولیت شانه خالی کرد.

استاد دانشگاه تهران در ادامه گفت: امر عمومی مسئولیت بزرگی بر دوش دولت‌ها می‌گذارد؛ این مسئولیت در رشته مدیریت هم مهم است. زمانی که خدمات اجتماعی به عنوان یک امر عمومی در نظر گرفته شود باید به‌گونه‌ای ارائه شود که پاسخگو به خواسته‌های عمومی هم باشد.

مسئولیت‌های دولت بسیار گسترده است

پوزعزت با اشاره به اینکه میان سیستم قضایی کشور و ساختاری اداری کشور ارتباط وجود دارد، خاظرنشان کرد: اگر سیستم قضایی ضعف داشته باشد، سلسله مراتب ساختار اداری تا ارکان اداره‌ها و واحدهای کوچک آسیب‌پذیر می‌شود، این آسیب‌پذیری بین مردم هم رسوخ می‌کند اینکه گفته می‌شود بوروکرات می‌تواند بر مردم امر ونهی کند به معنی خلاء سیستم قضایی قوی است.

پورغرت اضافه کرد: ضعف‌هایی که در سیستم قضایی وجود دارد که باعث می‌شود مردم نتوانند از طریق این سیستم مشکلات خود را حل کنند در ساختار اداری هم مشکل به وجود می‌آورد؛ برای مثال در جایی هیئت رسیدگی به تخلفات، شورای تخلفات و ساختارهایی از این دست درست می‌شود که همه‌شان هم در کارها دخالت می‌کنند اما در نهایت کاری صورت نمی‌گیرد.

به گفته این استاد دانشگاه، مسئولیت دولت فراتر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد و اگر کسی قدرت را در دست بگیرد و بعد بگوید «نمی‌توانم»، از نظر حقوقی جرم بزرگی مرتکب شده است و باید به آن رسیدگی شود.

وی افزود: در کشور نظامی برای ارزیابی عملکرد دولت وجود ندارد و شاخص‌هایی هم برای ارزشیابی عملکرد تعریف نشده است. از طرف دیگر اهداف کارها مشخص نیست. برای مثال، ما الان مشخص نکردیم که از خدمات عموم چه چیزی می‌خواهیم تا در انتها بتوانیم آن را ارزیابی کنیم.

پورعزت در ادامه با بیان اینکه در نگاه نهج‌البلاغه بین تعالی و رستگاری ارتباط وجود دارد، گفت: رستگاری، مستلزم پشتکار، یادگیری مستمر و به‌سازی عمل و اقدام است. ما الان رویه‌هایی داریم که سال‌هاست بدون تجدیدنظر ادامه می‌یابند.

استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: ما رویه‌های داریم که بدون تجدید نظر ادامه می‌یابند. همچنین گذشته نهادها را مورد واکاوی قرار نمی‌دهیم، مثلا قبلا چندتا نهاد داشتیم که همگی عمکرد مثبتی نداشتند و برخی از‌ آنها حتی افتضاح بودند، هرچند در بین آنها نهادهایی با عملکرد عالی هم وجو داشت.

لزوم ارائه خدمات اجتماعی برای همه اقشار جامعه

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران اظهار کرد: باید تاریخ نهادهای کشور را واکاوی کنیم و مشخص کنیم عملکردشان مثبت یا منفی بوده است.

وی ادامه داد: به نظر می‌رسد نهادهای که خوب کار می‌کردند آسیب بیشتری دیدند و در مقابل آنهایی که عملکردی نداشتند همچنان به حیات خود ادامه می‌دهند.

او تصریح کرد: مشکل اساسی ما نبود ارزیابی نهادها است که میزان تأثیرگذاری آنها را در جامعه مشخص کنیم.

پورعزت با بیان اینکه خدمات اجتماعی باید زمینه حیات متعادل و متوازن را برای همه اقشار جامعه فراهم کند، اظهار کرد: این حیات متوازن و متعادل در همه ابعاد اجتماعی باید بین تمام نهادهای اجتماعی، واحدهای درگیر در جامعه و شاخه‌های سه‌گانه قضایی وجود داشته باشد و لذا بازرگانان برای بورکرات‌ها فدا نشوند و بورکرات‌ها برای کشاورزان فدا نشوند، وقتی عملی و برنامه‌ای مثل مالیات طراحی می‌شود باید در نظر گرفته شود که آثار جمعی آن به کجا برمی‌گردد. اگر گفته می‌شود فضا پیچیده است و عملی نیست، در واقع از مسئولیت فرار کرده‌ایم، بنابراین تا چه زمانی باید پیچیده بودن فضا منبای بی‌مسئولیتی دولت‌ها باشد.

این استاد دانشگاه در پایان گفت: باید به مسئولانی که اشتباهات خود را به گردن می‌گیرند جایزه داد. مسئولان صرفا شعار ندهند و نگویند ما این کارها را کردیم و ادای قهرمان‌های خیالی را در نیاورند.

وی افزود: این فضای توهم‌آمیز قهرمان‌های خیالی ما را از نقد و اصلاح سیستم اداری خود باز می‌دارد و شجاع‌ترین مسئولان ما کسانی هستند که اشتباهات خود را به گردن بگیرند و بگویند کجاها اشتباه کرده‌اند تا فرصتی برای اصلاح آینده به‌ وجود آید.