توسعه یعنی حداکثر خواستن و مطالبه کردن/ مردم نباید در مقام شهروندی «قناعت» پیشه کنند

عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه ضمن تأکید بر توسعه همه‌جانبه، گفت: اگر بپذیریم که تعالی یکی از مفاهیم مترقی کیفیت است، جز از طریق اشتیاق و میل واقعی و حس خدمت، به دست نمی‌آید.

به گزارش عطنا، رضا واعظی، استاد مدیریت دولتی دانشگاه علامه طباطبائی در اولین همایش ملی «تعالی خدمات عمومی» که روز دوشنبه، ۱۲ تیرماه با همکاری دانشگاه‌های مختلف و به میزبانی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد، با بیان اینکه هنوز در مورد تعالی تعریف مشخصی وجود ندارد، اظهار کرد: در هیچ جنبش مدیریتی بحث فنی مطرح نشده است، از طرف دیگر در نظریه‌های عمومی هم به این موضوع که مثلا برنامه‌ریزی‌ها و سازماندهی‌ها چگونه باشد، تعریفی ارائه نشده است.

واعظی اضافه کرد: جریان‌های فکری رقابتی با یکدیگر دارند که به دلیل روحی است که در این فضا دمیده می‌شود، یعنی یک نگرش، نگاه، رویکرد و تفکر است که می‌تواند در اداره دولت به کار گرفته شود.

شریعتی می‌گفت «پروردگارا قناعت را از مردم بگیر و به ما ارزانی کن»

وی با اشاره به مباحث توسعه سیاسی و شکاف توسعه نیز گفت: هانتینگتون تعادل در جامعه را مستلزم وجود توازن بین درجه انتظارات مردم و توان دولت در برآورده کردن آن نیازها می‌داند و معتقد است اگر این توازن در جامعه به وجود نیاید و مطالبات مردم بیشتر باشد، بحران در جامعه شکل خواهد گرفت. همچنین متفکران دیگری مانند لرنر و شیتز توسعه همه جانبه را توانایی نظام سیاسی برای خلق خواسته‌‌ها تلقی می‌کنند.

توسعه  «قدرت افزایش مطالبه در مردم« تعریف شده‌ است

عضو هئیت علمی دانشگاه علامه طباطبائی با انتقاد از برخی صحبت‌هایی که در این همایش عنوان شد، گفت: برخی از سخنرانان کاهش خرید را عامل توسعه دانستد در حالی که توسعه دقیقا عکس این عبارت است و در مقام اداره جامعه توسعه را قدرت افزایش مطالبه در مردم تعریف کرده‌اند.

واعظی تصریح کرد: با افزایش مطالبات مردم دولت هم مجبور است کارایی‌اش را افزایش دهد. بنابراین، با توجه به درجه مطالبات معنای تعالی تغییر می‌کند.

مردم نباید در مقام شهروندی قناعت پیشه کنند

وی با بیان اینکه شریعتی می‌گفت «پروردگارا قناعت را از مردم بگیر و به ما ارزانی کن»، اظهار کرد:  مردم نباید در مقام شهروندی قناعت پیشه کنند. مردم باید بخواهند و مطالبه کنند. یکی از مشکلات کشور در زمینه تعالی قناعت بیش‌ از حد و سلیقه بسیار پایین در مطالبه کیفیت است که موضوع مهمی است. به این معنی که گاهی ما به حداقل‌ها راضی هستیم که این برای تعالی خدمات خوب نیست.

توسعه یعنی حداکثر خواستن و مطالبه کردن

واعظی درباره راهکارهای رسیدن به توسعه هم گفت: توسعه یعنی خواستن و مطالبه حداکثری و کار نظام‌های اجتماعی و سیاسی تلاش برای برآورده کردن آن خواسته‌هاست. در دنیای امروز جهانی شدن باعث تغییر رابطه میان دولت و مردم شده است، چون نوع مطالبات در دنیای امروز تابع شرایط داخلی نیست و بخشی از آن وابسته به شرایط جهانی است که در اختیار ما نیست.

عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه‌طباطبائی در ادامه گفت: در مدیریت دولتی نوین، مشتری خارج از سیستم اداره امور دولت قرار می‌گیرد و این مسئله به وجود می‌آید که مشتری محیط سیستم است یا عضو آن؟

وی افزود: در مدیریت دولتی نوین مطمئناً مشتری بیرون از سیستم است اما در نظریه خدمات عمومی مردم عضو سیستم هستند. به همین دلیل، تعالی خدمات عمومی یعنی ترکیب یکپارچه از حکومت، مردم، بخش دوم و سوم و به اضافه سازمان‌های مردم نهاد یا سازمان‌های غیرانتفاعی.

رفتار ما تابعی از باورهای ما است

واعظی با تأکید بر اینکه انتخاب نظریه و تفکری خاص برای اداره کشور مهم است، خاطرنشان کرد: گاهی عنوان می‌شود که دانشجویی برای یک سازمان الگویی را بر اساس NPS طراحی کند، اما باید توجه کنیم که طراحی الگو به این سادگی نیست. اساساً تعالی کیفیت، محصول نظام حاکمیت است نه مردم.

وی افزود: در اینجا مردم درون سیستم هستند و دیگر محیط آن نیستند؛ در حقیقت ما انسان‌ها، حاکمان، دولت‌ها و سازمان‌ها به محرک‌های خارجی واکنش نشان نمی‌دهیم، بلکه واکنش ما به ذهن خودمان است. یعنی رفتار ما تابعی از باورهای ماست.

استاد دانشگاه علامه‌طباطبائی با بیان اینکه در جوامع جدید و جامعه ما اعتبار صادقانه نسبت به ارزش‌های عمومی و تعالی وجود ندارد، گفت: تعالی طیفی بسیار بالاتر از کیفیت دارد، نظریه کیفیت می‌گوید امکان ندارد که کفیت محصول یک سیستم، تصادفی و اتفاقی باشد. با مجموعه علیل، ذلیل، ناتوان و عاجز نمی‌توانیم محصول بسیار ظریف و متعالی ارائه بدهیم، بنابراین علت تعالی، نظام حکمرانی دولت‌ها و سیستم‌های اجتماعی هستند که باید قوی باشند تا بتواند تعالی را در نظام اجتماعی به وجود بیاورند.

مشکل اصلی این است که هدف مردم از کسب مناسب دولتی کسب قدرت و مزیت‌های ناشی از آن است و نه خدمت.

واعظی به علل انگیزه مردم ایران برای کسب مشاغل دولتی اشاره کرد و گفت: مشکل اصلی این است که هدف مردم از کسب مناسب دولتی کسب قدرت و مزیت‌های ناشی از آن است و نه خدمت. و دلیل عدم تعالی هم اینجاست که اصلا چنین اولویت و هدفی وجود ندارد.

وی در پایان افزود: مهم این است که ما چه کار کنیم که انگیزه واقعی مردم و کسانی که متقاضی مشاغل هستند صرفا خدمت به مردم باشد. اگر بپذیریم که تعالی یکی از مفاهیم مترقی کیفیت است، جز از طریق اشتیاق و میل واقعی و حس خدمت، کیفیت بدست نمی‌آید. بنابراین تا زمانی که ما نتوانیم این باور را در ذهن کارگزاران به وجود بیاوریم تعالی هم نخواهیم داشت.