معرفی کتاب «جستارهایی پیرامون تاریخ روابط خارجی ایران»

کتاب «جستارهایی پیرامون تاریخ روابط خارجی ایران» تالیف آقای دکتر مرتضی دامن پاک جامی از سوی اداره نشر وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران منتشر شد.

محمود فاضلی*-عطنا؛ نگارنده در پیشگفتار این اثر پژوهشی با بیان جملاتی مبنی بر اینکه «گذشته چراغ راه آینده است» و «ملتی که تاریخ خود را نداند محکوم به تکرار آن است» بر اهمیت توجه به تاریخ و بررسی سرنوشت و عملکرد گذشتگان تاکید کرده است؛ زیرا توجه به تجربه‌های گذشتگان می‌تواند از تکرار رویدادهای ناگوار و خطاهای گذشته جلوگیری کند و آینده‌ای بهتر را برای ملت‌ها رقم بزند. در این راستا، ایران نیز کشوری با سابقۀ تمدنی طولانی و دارای تاریخ مدّون چندین هزار ساله است که همواره در کانون توجه جهانیان و مبدأ و مقصد بسیاری از ارتباطات بین جوامع مختلف بشری بوده است، لذا در شرایط کنونی جهان و منطقه، تقویت آگاهی‌های تاریخی و اطلاع از نقش‌آفرینی تاریخی و تمدنی ایرانیان، به طور عام برای هر شهروند و پژوهشگر ایرانی علاقه‌مند به سرنوشت کشور خویش و خاصه برای هر سیاستمدار و دیپلمات امروز و آینده ایران بیش از هر زمان دیگری ضرورت و اهمیت پیدا می‌کند.

آگاهی درست و عمیق نسبت به تاریخ جوامع بشری، به ویژه جامعه خود برای دیپلمات ها از ضروریات اولیه و بنیانی این حرفه محسوب می شود. در تعاملات و مذاکرات بین الدولی همیشه تفوق و پیشرفت با دیپلماتی خواهد بود که از تاریخ سیاسی و اجتماعی خود و طرف مذاکره آگاهی کافی داشته باشد. برای دستگاه سیاست خارجی کشوری چون ایران، با سابقۀ طولانیِ تاریخ و تمدن و تحولات پر فراز و نشیب روابط خارجی که بر سرنوشت آن تأثیرات عمیق و فراوانی بر جای گذاشته است، توجه بخشیدن به مطالعات تاریخی، به‌ویژه تاریخ روابط خارجی ایران در بین کارگزاران این عرصه و جامعه علمی و پژوهشی کشور، یک وظیفه ملی به حساب می‌آید. این امر درباره تاریخ 200 ساله اخیر، که وقایع و اتفاقات بعضا ناگوار آن هنوز بر زندگی امروز ایرانیان تاثیر دارد و در دسترس بودن مستندات آنها درک این وقایع برای ما را ملموس تر کرده است، اهمیت ویژه ای دارد.

اگرچه نوشته‌های پراکنده و نه چندان عمیق و مستندی در مورد تاریخ روابط خارجی ایران در دسترس است، اما همچنان کمبودهای فراوانی در این زمینه مشاهده می‌شود. لذا طرح تدوین مجموعه‌ای منسجم و مبتنی بر ادوار مختلف تاریخ روابط خارجی ایران به‌عنوان یک اقدام فوری قابل‌توجه بوده است. نگارنده معتقد است، اگرچه طبیعت هر مجموعه مقالات، پراکندگی و عدم ارتباط احتمالی مطالب است، اما امید است مطالب این مجموعه در چارچوب مباحث کلی‌تر حوزه تاریخ روابط خارجی ایران مورد استفاده و بهره‌برداری علاقه‌مندان قرار گیرد.

کتاب 268 صفحه‌ای«جستارهایی پیرامون تاریخ روابط خارجی ایران»در دو بخش مقالات و گفتارها تنظیم گردیده است که تحولات روابط خارجی ایران را در زمینه‌های مختلف با کشورهای اسپانیا، دانمارک، عمان، ژاپن، فرانسه، لهستان، همکاری‌های راه ابریشم و روابط خارجی ایران در دوران اشغال در جنگ جهانی دوم را در برمی‌گیرد.

در بخش مقالات «سرزمین های دور، ارتباطات نزدیک: نگاهی به تاثیرات متقابل فرهنگی و تمدنی ایران و اسپانیا»، «روابط تاریخی و فرهنگی ایران و دانمارک»، « روابط خارجی ایران و قدرت های جهانی در دوران اشغال ایران در جنگ جهانی دوم»، «تاثیر ارتباات تاریخی و فرهنگی بر روابط ایران و عمان» و«بررسی تحولات روابط تاریخی ایران و ژاپن» مورد توجه نویسنده قرار گرفته است. در بخش گفتارها موضوعاتی هممچون «نگاهی به روابط تاریخی و سیاسی ایران و فرانسه»، «نگاهی تاریخی به روابط سیاسی، فرهنگی و بازرگانی ایران و لهستان» و «ایران و تعاملات فرهنگی و تمدنی مسیر راه ابریشم» مورد توجه نویسنده بوده است.

جستارهایی پیرامون تاریخ روابط خارجی ایران
دکتر مرتضی دامن پاک جامی
انتشارات: اداره نشر وزارت امور خارجه
نوبت اول: 1396
قیمت: 12 هزار تومان