شایسته‌سالاری مقدمه علم‌سالاری

وقتی پای درد و دلشان می‌نشینی هم غمت می‌گیرد و هم کیفور می‌شوی که وقتی تو سرت گرم دنیای جوانی خویش است آنها چنین، دغدغه اجتماعی و علمی دارند، هم دلت می‌خواهد تا صبح بنشینی پای درد و دلشان تا باور کنی جوانانی که رو به رویت نشسته‌اند دغدغه رشد دانشگاه و کشورشان را دارند، نه خرید از بوتیک و گرفتن مهمانی‌های آنچنانی، و هم دلت می‌خواهد این گفت‌وگو زودتر تمام شود تا بیشتر نشنوی از ناکامی‌هایشان، از عدم حمایت‌ها، از اهمیت ندادن‌ها و از دیدن جامعه نمایشی در دانشگاهی که زادگاه تفکرات تعالی بخش اجتماعی است.

فاطمه ملک‌محمدی-عطنا؛ هوا دیگر کاملا تاریک شده است. هنوز مانده‌اند در دانشگاه تا حرف‌هایشان را بزنند و مثل همیشه تلاششان را برای رسیدن به آرمان‌هایشان بکنند، جوانانی که پنج-شش سال از عمر خود را بدون داشتن حقوق، چشم‌داشت و انتظاری دنبال کارهای علمی و دغدغه‌های ‌اجتماعی بوده‌اند، نه مثل خیلی از دانشجویانی که برای صرف وقت، گذران عمر و به دنبال تلف کردن وقتشان به دانشگاه می‌آیند که این مرحله نیز بگذرد!

این‌ها همان جوانانی هستند که سال‌ها گله کرده‌ایم که چرا دانشجو اینطور نیست، که سال‌ها سخنرانی کرده‌ایم که ای کاش جوانانمان این چنین بودند و بارها و بارها مقام معظم رهبری از محسناتشان گفته و با چشم امید و ذوق به آنها نگریسته و آنها را امیدبخش و سازنده کشور دانسته است.

میرشاهین فاطمی، دبیر شورای دبیران دانشکده علوم اجتماعی و عضو شورای حمایت و نظارت از انجمن‌های علمی دانشگاه علامه طباطبائی از دغدغه‌هایش می‌گوید، از تجربه‌هایش، از چالش‌ها و پیشنهادهایی که در این چهار سال فعالیت شبانه روزی به آنها دست پیدا کرده است.

او که بسیار مقید به قانون است از خواندن «آیین‌نامه تأسیس و فعالیت انجمن‌ها و اتحادیه‌های انجمن‌های علمی دانشجویی» شروع می‌کند:

«این آیین‌نامه در راستای اجرای بند 7 و 8 قسمت ب ماده 2 قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب 18/5/83 که به تأسیس و حمایت از انجمن‌های علمی-دانشجویی تصریح دارد و با عنایت به «راهبرد سازماندهی و تقویت انجمن‌ها و جمعیت‌های علمی به منظور ایفای نقش مرجعیت علمی و ارتقای مشارکت در تصمیم‌سازی‌ها و توسعه، ترویج و انتشار علم و فناوری» که در سند «نقشه جامع علمی کشور» مورد تاکید است.

همچنین اقدامات 2 و 8 راهبرد ملی 2 از راهبرد کلان 2 «سند راهبردی کشور در امور نخبگان» مصوب جلسه 248 مورخ 11/7/1391 شورای عالی انقلاب فرهنگی، که به انجمن‌های علمی-دانشجویی به مثابه ظرفیتی برای حضور نخبگان علمی تاکید دارد، تنظیم شده است.

لذا به منظور حمایت، تقویت و ترویج فرهنگ و اخلاق علمی در دانشگاه‌های کشور، تقویت روحیه و بنیه علمی دانشجویان مستعد و توانمند و فراهم آوردن زمینه‌های مناسب برای فعالیت‌های جمعی علمی، همچنین بهره‌مندی از توانمندی و خلاقیت دانشجویان در تحقق توسعه علمی و نهضت تولید علم و جنبش نرم‌افزاری؛ انجمن‌های علمی-دانشجویی و اتحادیه‌های انجمن‌های علمی-دانشجویی حوزه‌های مختلف دانش با حمایت دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی کشور طبق مفاد این آیین‌نامه تشکیل می‌شوند و به فعالیت می‌پردازند.»

آیین‌نامه انجمن‌های علمی وزارت علوم

اهداف تأسیس و فعالیت انجمن‌ها و اتحادیه‌های انجمن‌های علمی-دانشجویی به شرح زیر است:

1-ایجاد زمینه‌های مناسب برای شکوفایی استعدادها و بروز خلاقیت علمی دانشجویان و بهره‌گیری از توانمندی ایشان در تحقق و تقویت فضای علمی دانشگاه

 2- افزایش مشارکت جمعی و داوطلبانه دانشجویان در فعالیت‌های علمی به منظور ترویج فرهنگ کارگروهی

3- تکمیل رسالت‌های دانشگاه در تربیت نیروی انسانی متخصصِ توانمند با رویکرد فرصت‌دهی و اعتماد

 4- تقویت و تحکیم پیوندهای نظام آموزش عالی با بخش‌های مختلف جامعه و مجامع علمی ملی و بین المللی

این عضو شورای حمایت و نظارت از انجمن‌های علمی دانشگاه علامه طباطبائی در ادامه با اشاره به ماده 10 آیین‌نامه انجمن‌های علمی-دانشجویی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که در آن آمده «در دانشگاه‌هایی که حداقل پنج انجمن علمی-دانشجویی تشکیل شده باشد، شورای دبیران انجمن‌های علمی دانشگاه با حضور کلیه دبیران انجمن‌های علمی تشکیل می‌شود و دانشکده‌هایی که بیش از سه انجمن علمی داشته باشند می‌توانند شورای دبیران در دانشکده تشکیل دهند.» گفت: سالها بود که شورای دبیران انجمن‌های علمی دانشگاه علامه تشکیل نشد و دانشگاه بدون این شورا برای انجمن‌های علمی سیاست‌گذاری می‌کرد.

وی با اشاره به ماده 11 این آیین‌نامه که در آن آمده «یک نفر از اعضای شورای دبیران دانشکده به انتخاب ایشان به عنوان دبیر این دانشکده انتخاب می‌شود که به نمایندگی شورای دانشکده در شورای دبیران دانشگاه حضور پیدا کند و دبیر شورای دبیران هر دانشکده به تعداد انجمن‌های علمی آن در شورای دبیران دانشگاه حق رای دارد.» افزود: شورای حمایت و نظارت تا حالا تشکیل نشده و دبیران را هر سال یکبار بدون رعایت قوانین دعوت می‌کردند و از بین آنها دبیر دبیران انتخاب می‌کردند که یک ماه بعد از انتخابات انجمن‌های علمی که هنوز خیلی از دبیران سابقه فعالیت در انجمن نداشتند.

قدرت در راس فسادآور است

وی در انتقاد از سمت «دبیر دبیران» به جای شورای دبیران گفت: این «دبیر دبیران» به جای اینکه به مسائل انجمن‌ها رسیدگی بکند شروع ‌کرد تمام امتیازاتی که در معاونت فرهنگی بود را به خودش و یکی دو تا از انجمنی که می‌شناخت، در جشنواره حرکت همه جایزه‌ها را می‌برد همه جایزه‌ها را می‌گرفت و خود آن فرد خیلی موقع‌ها می‌آمد در ساختار در معاونت فرهنگی دانشگاه مشغول به کار می‌شد؛ گفته‌ها حاکی از فساد مالی در دبیر دبیران گذشته است تا حدی که وضع فرد از این رو به آن رو شد!

فاطمی راجع به فراز و نشیب‌های تشکیل شورای دبیران در دانشگاه علامه گفت: سال 1394 در همین جلسات به کمک آقای کرمی، دبیر انجمن علمی روان‌شناسی بالینی سعی کردیم شورای دبیران تشکیل بدیم و دبیر دبیران حذف شود، سیاستی که پیش گرفتیم این بود که آقای کمالی بشود دبیر دبیران انجمن‌های علمی دانشگاه بعد این سمت را لغو بکند و شوراها را تشکیل دهد اما بین چند دبیر تبانی شد و این اتفاق نیفتاد.

با توجه به پتانسیل بالای دانشجویان و جایگاه علمی دانشگاه، باید هر سال بیش از پیش شاهد شکوفا شدن و توجه مضاعف به انجمن‌های علمی و در نتیجه درخشش در جشنواره حرکت ملی باشیم.

«سال 1395 من به علت مسائل خلافی که شاهد آن بودم نذاشتیم در جلسه دبیر دبیران انتخاب شود و در پی این ماجرا به من پیشنهاد مالی دادند تا جلوی این موضوع را نگیرم تا عده‌ای سود مالی ببرند که این نوید فساد مالی را به من می‌داد و من قبول نکردم».

وی روند سخت تشکیل شورای دبیران را اینگونه توصیف کرد: من در آن جلسه وعده دادم شورای دبیران را در عرض یک ماه تشکیل می‌دهیم و حسین باقری شورای دبیران دانشکده علوم ارتباطات را تشکیل داد بعد علوم اجتماعی را ما تشکیل دادیم و بعد به کمک فائزه اعلمی، دبیر انجمن علمی فلسفه و دبیر شورای دبیران دانشکده ادبیات و امین تجن‌جاری، دبیر انجمن علمی مشاوره و دبیر شورای دبیران دانشکده روان‌شناسی شوراهای دیگر را تشکیل دادیم و شورای دبیران تشکیل شد.

دبیر شورای دبیران دانشکده علوم اجتماعی در توضیح وضع معاونت فرهنگی سال گذشته گفت: سال گذشته معاونت فرهنگی بودجه سال 1395 را خرج کرده بود و چند صد میلیون بدهکار بود، این شد که آقای سلیمی بجستانی معاونت دانشجویی به عنوان سرپرست معاونت فرهنگی و مسئول مطالعه ادغام دو معاونت انتخاب شدند.

تصمیم‌گیری کارشناسان به جای شورای دبیران

وی افزود: دکتر سلیمی بجستانی تمام کسانی که مشکوک به فساد مالی در معاونت بودند را بیرون کرد، کارشناسان انجمن‌های علمی را تغییر داد و محمدرضا رحمتخواه و خانم قناعتیان که تجربه زیادی هم در انجمن‌های علمی داشتند به عنوان کارشناس دفتر انجمن‌های علمی معاونت فرهنگی انتخاب شدند.

میرشاهین فاطمی با اشاره به 6 وظیفه شورای دبیران که در ماده 13 به تصریح بیان شده و در آن آمده که وظیفه شورای دبیران شامل 1- پیشنهاد و تصویب طرح‌های مشترک و هماهنگی در اجرای آنها 2- انتخاب نمایندگان شورای دبیران برای شرکت در کمیته حمایت و نظارت 3- معرفی یک ناظر بر هیئت اجرایی انتخابات 4- تصویب آیین‌نامه داخلی مشترک انجمن‌های علمی دانشگاه 5- ایجاد هماهنگی و رسیدگی به مسائل بین انجمن‌های علمی-دانشجویی 6- نظارت بر حسن عملکرد انجمن‌های علمی؛ می‌شود گفت: هنوز در دانشگاه علامه طباطبائی هیچ عضوی از شورای دبیران برای نظارت بر کار هیئت اجرایی انتخابات انتخاب نشده و تصویب آیین‌نامه داخلی مشترک انجمن‌های علمی دانشگاه که طبق ماده 13 از وظایف شورای دبیران است در دانشگاه ما توسط کارشناسان تصویب شده است.

وی در مورد تطابق عملکرد معاونت فرهنگی با آیین‌نامه وزارت علوم گفت: شورای دبیران به معاونت فرهنگی اعتماد کرد اما آنها اختیارات را از شورای دبیران گرفتند و دستوری با انجمن‌ها برخورد کردند و ما سکوت کردیم؛ در دفتر انجمن‌های علمی دانشکده مدیریت یکی دو جلسه تشکیل شد و بعد از آن یکی دو جلسه‌ای که شورای دبیران با کارشناسان گذاشت اختیارات به کارشناسان محول شد.

این عضو شورای حمایت و نظارت از انجمن‌های علمی دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به بخش چهارم آیین‌نامه انجمن‌های علمی-دانشجویی وزارت علوم، ماده 27 که به شورای حمایت و نظارت بر انجمن‌ها و اتحادیه‌های علمی-دانشجویی اختصاص دارد و در تعریف شورای حمایت و نظارت گفته است:

«برای حمایت از انجمن‌های علمی دانشجویی و نظارت بر آن‌ها در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شورایی مرکب از معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم (رئیس شورا)، معاون پشتیبانی، حقوقی و امور مجلس وزارت علوم یا نماینده تام‌الاختیار وی، مدیرکل دفتر امور فرهنگی (نائب رئیس)، مدیرکل دانشجویان داخل، دبیر کمیسیون انجمن‌های علمی وزارت علوم، کارشناس مسئول امور انجمن‌ها و اتحادیه‌های علمی دانشجویی، سه تن از دبیران اتحادیه‌ها به انتخاب شورای دبیران اتحادیه‌های انجمن‌های علمی‌‌ـ دانشجویی تشکیل می‌شود. دبیرخانه این کمیته در اداره کل امور فرهنگی معاونت فرهنگی و اجتماعی خواهد بود. وظایف این کمیته عبارتند از:

1ـ سياست‌گذاري و تعيين خط مشي‌هاي كلان انجمن‌هاي علمي دانشجويي دانشگاه‌های کشور در چارچوب سياست توسعه علمي و قانون برنامه.

2ـ ارزیابی فعالیت‌ها و نظارت بر کمیته‌های نظارت بر انجمن‌های علمی دانشجویی دانشگاه‌ها براساس گزارش‌های مستند و سایر روش‌ها.

3ـ تعیین میزان و چگونگی حمایت مالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از همایش‌های کشوری و نشست‌های علمی انجمن‌ها

4ـ اخذ تصمیم و ارائه پیشنهاد جهت تسهیل ارتباط بین انجمن‌های علمی دانشجویی با انجمن‌های علمی استادان و پژوهشگران و انجمن‌های علمی متناظر یا مشابه آن در کشورهای دیگر.

5ـ تصویب دستورالعمل اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی دانشگاه‌های کشور و نظارت بر حسن اجرای آن».

فاطمی گفت: من و فائزه اعلمی به عنوان نماینده‌های شورای دبیران در کمیته حمایت و نظارت انجمن‌های علمی علامه انتخاب شدیم اما همه کارها را کارشناس‌ها بر عهده گرفتند؛ شورای دبیران را بازوی اجرایی خودشان می‌دانستند و به انجمن‌های علمی اطلاع‌رسانی نمی‌کردند و بهانه شان برای عدم حمایت، مسائل مالی به جا مانده از دوره قبلی در معاونت بود.

وی یکی از مصداق‌های عدم حمایت انجمن‌های علمی-دانشجویی در دانشگاه علامه را عدم حمایت مالی دانست و گفت: بعد از دادن فیش‌های برنامه‌های انجام شده انجمن تا اسفند ماه به مبلغ یک میلیون و 400 هزار تومان، آبان ماه با من تسویه شد، یعنی به جای اینکه حمایت را بیشتر کنند، تصویب هر برنامه هفت‌خان رستم شد و به جای اینکه مدیر فرهنگی پای هر برنامه را امضا بکند دو کارشناس مالی و چند نفر دیگر برای تایید اضافه شدند.

لزوم تشکیل کمیته نظارت و حمایت از انجمن‌های علمی

میرشاهین فاطمی با اشاره به ماده 31 آیین‌نامه وزارت علوم که در آن آمده: «به منظور حمایت و نظارت بر فعالیت‌های انجمن‌های علمی-دانشجویی، کمیته‌ای در هر دانشگاه با عنوان «کمیته حمایت و نظارت» تشکیل می‌شود که شامل معاون دانشجویی و فرهنگی به عنوان رئیس کمیته، مدیر کل امور فرهنگی دانشگاه به عنوان دبیر کمیته، مدیر کل امور پژوهشی دانشگاه، مدیر کل امور آموزشی دانشگاه، یک نفر از اعضای هیئت علمی به انتخاب رئیس دانشگاه و دو نماینده از شورای دبیران انجمن‌های علمی می‌شود.»

فاطمی گفت: کمیته حمایت و نظارت انجمن‌های علمی یک جلسه بیشتر تشکیل نشد و در آن جلسه مدیر فرهنگی غیر مستقیم اعلام کردند بروید تا سال بعد و تا سال بعد ما دیگر همچین کمیته‌ای برای شما تشکیل نمی‌دهیم.

انحلال 3 انجمن در فصل گذشته

دبیر شورای دبیران دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی کانون‌های فرهنگی را در اولویت معاونت فرهنگی دانست و گفت: معاونت فرهنگی 10 بار با کانون‌های فرهنگی برنامه می‌گذارد و در حالی که خیلی از کانون‌ها رسماً بنگاه اقتصادی شده‌اند و خیلی راحت از معاونت پول می‌گیرند و برنامه‌هایی با بودجه‌های سنگین می‌گذارند این همه با آنها جلسه می‌گذارند اما انجمن‌های علمی که نویدبخش تعالی و عامل رشد و استحکام علمی‌اجتماعی دانشگاه می‌شوند اصلا هیچ اهمیتی نداشتن که می‌خواهند حالا که این همه متزلزل شده برایش جلسه بگذارند.

 وی در مورد وضع انجمن‌های علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی گفت: رشته جامعه‌شناسی به نوعی مادر علوم انسانی است و ما شاهد بودیم که انجمن علمی این رشته تا پای منحل شدن پیش رفت، انجمنی که در عرض دو ترم 6-7 برنامه در سطح کشوری برگزار کرده بود و داشت روزی را به عنوان «روز علوم اجتماعی» در تقویم ثبت می‌کرد.

دبیر شورای دبیران دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی از منحل شدن انجمن مطالعات زنان، برنامه‌ریزی اجتماعی و جمعیت‌شناسی در سال جاری خبر داد و گفت: هر سه این انجمن‌ها امسال منحل شدند چرا که حمایت نمی‌شوند و به طور مثال برای برگزاری یک برنامه چهار ماه دوندگی کردند اما نشد.

فاطمی در مقایسه انجمن‌های علمی دانشگاه علامه طباطبائی و دانشگاه تهران گفت: انجمن‌های علمی دانشگاه تهران ریشه‌ دارند و اسناد فعالیت‌های 20 سال گذشته آنها موجود است، می‌توان از فعالیت‌های انجمن جامعه‌شناسی دانشگاه تهران کتاب درست کرد اما انجمن‌های علمی دانشگاه ما چطور؟ انقطاع، تعطیلی، سرکوب و عدم حمایت عامل این عدم موفقیت و اختلاف در سطح علمی این دو دانشگاه است.

عضو هیئت موسس انجمن علمی هوافضای دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب در ادامه گفت: در جلسه‌ای که ما امسال با معاونت فرهنگی دانشگاه داشتیم تا نیم ساعت اول حتی نمی‌دانستند ما چه تشکلی هستیم و بعد من گفتم آقای دکتر ما انجمن‌ علمی‌آموزشی نیستیم اسم ما انجمن علمی-دانشجویی است و ساختار را توضیح دادم؛ مدیر فرهنگی دانشگاه که از زمان دکتر ملکی در این سمت بوده‌اند و احتمالا در دوره بعد هم هستند از تمام مسائل انجمن‌های علمی آگاهی دارند.

 وی مسئله مالی را یکی از مسائل ناشی از عدم در اولویت بودن انجمن‌های علمی در دانشگاه علامه‌ طباطبائی دانست و گفت: به علت فسادها و تخلفات قبلی، معاونت دیگر هیچ اعتمادی به انجمن‌های علمی ندارد و بروکراسی را تشدید کرده است؛ انجمن‌ها پول بعضی اساتید را که کارگاه‌ برگزار کرده‌اند هنوز بعد از یک سال و نیم نداده‌اند.

این عضو با سابقه انجمن‌های علمی-دانشجویی در ادامه گفت: در جشنواره حرکت انجمن جامعه‌شناسی فقط شایسته تقدیر اعلام شد، هیچ مقامی دریافت نکرد و انجمن تعاون و رفاه اجتماعی با وجود اینکه یکی از نگاره‌هایش به تنهایی 5 برنامه برگزار کرده بود هیچ عنوانی دریافت نکرد؛ ما امسال شاهد افول انجمن های علمی بودیم، پارسال 65 انجمن علمی داشتیم که برآورد من برای امسال تشکیل حداکثر 30 انجمن است.

فاطمی تصریح کرد: در سال 1394 بعد از 4 سال فعالیت به این نتیجه رسیدم که مهمترین و موثرترین راهکار برای بهبود عملکرد انجمن‌های علمی توجه و اهمیت به شورای دبیران است؛ به نظر من اگر ما بیایم به جای بروکراتیک کردن معاونت فرهنگی به ساختار شورای دبیران که در حال حاضر اسمش مجمع دانشگاه است و کمیته حمایت و نظارت بهای اساسی دهیم و ملزم به تشکیل ماهانه آن باشیم مشکلات حل می‌شود.

میرشاهین فاطمی با اشاره به پیوست 9 ماده یک آیین‌نامه جدید که در آن آمده است «استاد مشاور باید یکی از استادان گروه یا دانشکده مرتبط با موضوع فعالیت انجمن باشد که موظف به راهنمایی و هدایت شورای مرکزی انجمن می باشد، مطلقا توسط انجمن علمی انتخاب می‌شود و شورای دبیران انجمن علمی بنابر صلاحدید حق تعویض استاد را دارد.» گفت: این در حالی است که در زمان صدرالدین شریعتی استادان مشاور انجمن‌های علمی دانشگاه علامه طباطبائی توسط رئیس دانشگاه انتخاب می‌شدند.

وی در پایان با اشاره به بخش چهارم آیین‌نامه جدید گفت: در این آیین‌نامه به جای شورای دبیران می‌گوید «مجمع دانشگاه»که دبیران کل انجمن‌های علمی در آن هستند، در حالی که در آیین‌نامه سال 83 اعضای شورای دبیران باید غیر دبیر می‌بودند و دبیران حق شرکت در مجمع دانشگاه را نداشتند.

عدم توجه درخور به انجمن‌های علمی

در ادامه حسین باقری، دبیر شورای دبیران دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی عدم توجه مناسب به انجمن‌های علمی دانشگاه علامه طباطبائی اولین مشکل دانست و گفت: به انجمن‌های علمی در حد منزلت و شان آنها توجه نمی‌شود، به عنوان تشکلی به انجمن علمی نگاه می‌شود که در کنار تشکل‌های دیگر مشغول به کار هستند در حالی که اصلی‌ترین نهاد و اصلی‌ترین تشکل دانشجویی در هر دانشگاه انجمن‌های علمی آن هستند که باعث رشد و پویایی محیط دانشگاه می‌شوند.

وی با اشاره به نقش مهم انجمن‌های علمی در رشد و پویایی دانشگاه گفت: متاسفانه در دانشگاه علامه‌طباطبائی شان و منزلت انجمن‌های علمی چه در آغاز، چه در حین فعالیت‌هایشان و چه در پایان که جشنواره حرکت است رعایت نمی‌شود.

طبق آیین‌نامه نظارت بر انجمن‌های علمی باید از طرف شورای دبیران باشد اما این نظارت در دانشگاه ما فقط توسط کارشناسان اتفاق می‌افتد.

باقری مسئله دیگر را عدم رویکرد صحیح معاونت فرهنگی به انجمن‌های علمی دانشگاه علامه طباطبائی دانست و گفت: مسئله بعدی این است که انجمن‌های علمی به صورت مستقیم با کارشناسان انجمن‌های علمی کار می‌کنند و متاسفانه کارشناسان بر اساس تجربه‌ و توانایی‌هایشان جذب نمی‌شوند و افرادی جذب می‌شوند که به کنترل وضع بپردازند و به نظر می‌رسد این رویکرد به انجمن‌های علمی نه تنها پیش‌برنده اهداف تاسیس انجمن‌های علمی نیست بلکه در ساختار به این اهداف نیز ضربه می‌زند.

سخنگوی شورای دبیران دانشگاه علامه طباطبائی در ادامه به عدم جذب کارشناسان خبره و با تجربه در دانشگاه علامه طباطبائی انتقاد کرد و گفت: کارشناسان انجمن‌های علمی باید دارای تجربه فعالیت فرهنگی و مالی در انجمن‌های علمی باشند تا مورد قبول همه اعضای انجمن‌های علمی قرار بگیرند و تبعیض صورت نگیرد.

وی در انتقاد به رویکرد معاونت فرهنگی به انجمن‌های علمی گفت: در معاونت فرهنگی بیشتر به کانون‌ها توجه می‌شود، این در حالی است که کار انجمن‌های علمی بسیار نزدیک‌تر به اهداف عالیه آموزش عالی است و تشکل‌های دیگر می‌توانند به عنوان مکمل در کنار انجمن‌های علمی فعالیت کنند.

باقری در انتقاد به عدم تعامل صحیح معاونت فرهنگی با شورای دبیران دانشگاه علامه طباطبائی گفت: امسال به علت عدم استقبال و داوری ضعیف، یکی از بدترین جشنواره‌های حرکت را داشتیم، من باید به عنوان نماینده انجمن‌های علمی در داوری حضور پیدا می‌کردم که دعوت نشدم و به من اطلاع ندادند و مدعی شدند من در جلسه اظهار کرده‌ام که «نمی‌آیم» در حالی که اینطور نبود.

دبیر شورای دبیران دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به آیین‌نامه وزارت علوم که در آن آمده است: یکی از وظایف شورای دبیران، نظارت بر حسن عملکرد انجمن‌های علمی در چارچوب مقررات داخلی دانشگاه و حل اختلافات است، گفت: ما به عنوان شورای دبیران شاهد اعتراض شدید دبیران دانشکده‌ها از داوری امسال بودیم، این در حالی است که اگر یک نماینده از بین انجمن‌های علمی در جمع داوران بود این مشکلات به وجود نمی‌آمد.

شایسته‌سالاری کلید حل مشکلات

سخنگوی شورای دبیران دانشگاه علامه طباطبائی برگزار نکردن جلسه رئیس دانشگاه با این شورا را از نشانه‌های عدم توجه درخور به این نهاد دانشگاهی مهم دانست و گفت: رئیس دانشگاه تا به حال حتی یک جلسه با شورای دبیران نگذاشته است در حالی که با دیگر تشکل‌ها جلساتی داشته‌اند و این نشان دهنده بی‌ارزش بودن انجمن‌های علمی در دانشگاه و عدم توجه به انجمن‌های علمی در سیاست‌گذاری‌های دانشگاه است.

وی افزود: معاونت فرهنگی دانشگاه توجه خاصی به انجمن‌های علمی ندارد و انجمن‌های علمی برای آنها در رده‌های بعدی تشکل‌ها قرار می‌گیرد در حالی که انجمن‌های علمی ستون فقرات دانشگاه و تنها تشکل هم‌راستا با اهداف عالی دانشگاه هستند.

در حالی که 14 آبان هستیم هنوز انتخابات برگزار نشده است و انجمن‌های علمی شروع به کار نکرده‌اند و رسما ما با این روند که کارشناسان در پیش گرفته‌اند یک نیم‌ترم تحصیلی را پشت سر می‌گذاریم تا انجمن‌ها شروع به کار کنند و در یک نیم‌ترم نمی‌توان انتظاری از خروجی آن انجمن‌ها داشت.

باقری این برخوردها را ناشی از در اولویت نبودن انجمن‌های علمی در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی دانشگاه دانست و با آوردن مصداقی درباره این موضوع گفت: مدیر فرهنگی دانشگاه نیز فقط با ما یک جلسه داشت که در آن یک جلسه هم مصوبات ما مورد توجه قرار نگرفت و بعد از اعتراض ما به کارشناسان برای انجام نشدن مصوبات، آنها گفتند «خارج از توان ما است».

دبیر شورای دبیران دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی همه این مسائل را عامل افول، بی‌رونقی، عدم پویایی و پایین آمدن کیفیت فعالیت انجمن‌های علمی دانست و گفت: ادامه این روند موجب تبدیل شدن انجمن‌های علمی به دکان برگزاری کارگاه می‌شود و خلاقیت و کسب توانایی که رسالت دانشگاه است در آن اتفاق نمی‌افتد.

وی در ارزیابی کلی از رویکرد معاونت فرهنگی به انجمن‌های علمی گفت: معاونت فرهنگی چه از لحاظ برگزاری جلسات و چه از لحاظ توجه به نظرات شورای دبیرا در سیاست‌گذاری انجمن‌های علمی، بودجه‌بندی و برگزاری جشنواره توجه لازم به انجمن‌های علمی را ندارد.

باقری با اشاره به آیین‌نامه انجمن‌های علمی-دانشجویی وزارت علوم گفت: طبق آیین‌نامه نظارت بر انجمن‌های علمی باید از طرف شورای دبیران باشد اما این نظارت در دانشگاه ما فقط توسط کارشناسان اتفاق می‌افتد، کارشناسان تبدیل شده‌اند به یک نهاد ناظر و مجری که تمام‌کننده کار هستند، جشنواره را برگزار می‌کنند، داوری‌هایش را انجام می‌دهند، نظارت بر انجمن‌ها را انجام می‌دهند، بودجه‌بندی انجمن‌ها دست آنهاست و با این وضع امکان کار کردن وجود ندارد.

نماینده شورای دبیران دانشگاه علامه طباطبائی ادامه این روند را بازگشت به دورانی که یک‌سری افراد آشنا برای کارشناسی انتخاب می‌شدند و خود مجری طرح‌ها می‌شدند و همه کارها به صورت کاملا دستوری انجام می‌شد دانست و افزود: این روند باعث از بین رفتن انگیزه، شور و نشاط دانشجویان فعال در حوزه‌های علمی می‌شود و در حال حاضر خیلی از انجمن‌ها به علت عدم استقبال منحل شده‌اند و کسی کاندید نمی‌شود.

وی در انتقاد به عملکرد اجرایی کارشناسان گفت: در حالی که 14 آبان هستیم هنوز انتخابات برگزار نشده است و انجمن‌های علمی شروع به کار نکرده‌اند و رسما ما با این روند که کارشناسان در پیش گرفته‌اند یک نیم‌ترم تحصیلی را پشت سر می‌گذاریم تا انجمن‌ها شروع به کار کنند و در یک نیم‌ترم نمی‌توان انتظاری از خروجی آن انجمن‌ها داشت؛ این در حالی است که دو نفر کارشناس به راحتی می‌توانند انتخابات انجمن‌های علمی را برگزار کنند تا انجمن‌ها شروع به کار کنند.

باقری با اشاره به وظایف شورای دبیران در آیین‌نامه وزارت علوم گفت: شورای دبیران باید ناظر بر انتخابات باشد تا شاهد تخلفاتی که در انتخابات انجمن‌های علمی صورت می‌گیرد نباشیم، تبلیغاتی که قبل از زمان مقرر انجام می‌شود از مصداق‌های تخلف است که گزارش آن به کارشناسان بی‌فایده بوده است.

دبیر شورای دبیران دانشگاه علامه طباطبائی افزود: ما در برنامه‌های انجمن‌های علمی افرادی را می‌بینیم که متخلف بوده‌اند اما به آنها اجازه حضور در برنامه‌ها داده می‌شود که کاری غیر قانونی است و باعث افزایش تخلف و بی‌انگیزگی دانشجویان کار درست می‌شود؛ مدیر فرهنگی دانشگاه نباید افرادی که خلاف آیین‌نامه، قوانین و ضوابط عمل می‌کنند را انتخاب کند.

پیشنهاد وی به معاون فرهنگی آینده، در اولویت قرار دادن انجمن‌های علمی و توجه جدی به شورای دبیران انجمن‌های علمی دانشگاه بود که درباره این موضوع گفت: به نفع کشور، جامعه، دانشگاه، معاونت فرهنگی، انجمن‌های علمی و دانشجویان است که معاونت فرهنگی سیاست شایسته‌سالاری را در پیش بگیرد، نه هم‌شهری سالاری و دوست سالاری.

باقری که 6 سال است در انجمن‌های علمی فعالیت می‌کند در پایان بر شایسته‌سالاری تاکید کرد و گفت: شایسته‌سالاری تمام مشکلات انجمن‌های علمی را حل خواهد کرد و ریشه تمام مشکلات همین عدم توجه به بکارگیری افراد شایسته است، از معدود افراد شایسته‌ای که در معاونت مشغول به کار هستند خانم دکتر عصمت مومنی هستند که با مدیریت، دلسوزی و شایستگی در آن جایگاه هستند.

لزوم نظارت شورای دبیران بر روند جشنواره

مرجان جعفری نوذر، دبیر انجمن علمی مدیریت شهری و دبیر شورای دبیران دانشکده مدیریت و حسابداری در ادامه گفت: انجمن علمی همانطور که از اسم آن مشخص است یک نهاد علمی دانشجویی است که در راستای تحقق اهداف عالی علمی، آموزشی و پژوهشی دانشگاه به صورت خودجوش توسط دانشجویان توانمند، فعال، پویا و خلاق، فعالیت می کند.

وی افزود: هم سویی و هم راستایی رسالت اصلی انجمن‌های علمی با اهداف دانشگاه نمایانگر اهمیت این نهاد علمی‌ست؛ با توجه به اهمیت و نقش مهم انجمن‌های علمی و تلاش‌های بی‌وقفه و مستمر و بدون چشم داشت انجمن‌ها و اعضای آنها، جهت برگزاری برنامه‌های متعدد و متنوع فراخور نیاز دانشجویان به تفکیک رشته‌ها، حداقل انتظاراتی جهت توجه بیشتر به انجمن‌های علمی و فراهم کردن بستری برای رشد خلاقیت و انگیزه در فضای انجمن‌ها، و مشارکت آنها در امور مرتبط با خودشان، مطرح است.

جعفری نوذر با اشاره به «جشنواره حرکت» گفت: یک نمونه از این انتظارات مربوط به جشنواره انجمن‌های علمی است که هر ساله تحت عنوان «جشنواره حرکت» به مناسبت تقدیر از انجمن‌های علمی برگزار می‌شود. طبیعتا برگزاری چنین جشنواره‌ای بدون مشارکت و اعمال نظر شورای دبیران که از دل انجمن‌ها بر می‌خیزند و با کمبودها، نیازها، مشکلات، تقاضا و انتظارات موجود در آنها آشنا هستند، موجب پایین آمدن کیفیت جشنواره و سایر امور مرتبط با انجمن‌ها می‌شود و در نتیجه اشاعه باور و تلقی کم‌توجهی به انجمن‌ها و در نهایت بی‌انگیزگی و دلسردی دانشجویان فعال و علاقمند و کم سو شدن چراغ انجمن‌های علمی را به همراه خواهد داشت.

دبیر انجمن علمی مدیریت شهری در انتقاد به وضع موجود گفت: این در حالی است که ما با توجه به پتانسیل بالای دانشجویان و جایگاه علمی دانشگاه، باید هر سال بیش از پیش شاهد شکوفا شدن و توجه مضاعف به انجمن‌های علمی و در نتیجه درخشش در جشنواره حرکت ملی باشیم.

دبیر شورای دبیران دانشکده مدیریت و حسابداری در پایان ضمن قدردانی از حمایت‌ها و زحماتی که مدیران، مسئولان و کارشناسان محترم در برگزاری فعالیت‌ها و برنامه‌های انجمن‌های علمی کشیده‌اند گفت: انتظار می‌رود با نکته‌سنجی و حسن توجه‌شان، مشارکت و به کارگیری نظرات شورای دبیران را ؛که همانا نمایندگان بیش از 66 انجمن علمی دانشگاه هستند، جهت ارتقای کیفیت فضای انجمن‌های علمی و تحرک و پویایی این نهاد علمی شاهد باشیم.

انجمن‌های علمی باید برای «دانش‌گاه» در اولویت باشد

فائزه اعلمی، دبیر انجمن علمی فلسفه، دبیر شورای دبیران دانشکده ادبیات و نماینده کمیته حمایت و نظارت انجمن‌های علمی دانشگاه به علت عدم توجه مناسب معاونت فرهنگی دانشگاه علامه طباطبائی به انجمن‌های علمی پرداخت و گفت: با توجه به اینکه برنامه‌های فرهنگی و هنری بازتاب رسانه‌ای گسترده‌تری دارد و مخاطبان بیشتری را جذب می‌کند ، معاونت فرهنگی به کانون‌های فرهنگی و هنری اهمیت بیشتری می‌دهد.

وی افزود: این در حالی است که عملا و قانونا انجمن‌های علمی بزرگترین تشکل دانشجویی در دانشگاه‌ها به حساب می‌آیند چرا که طبق آیین‌نامه، همه دانشجویان در حال تحصیل عضوی از انجمن علمی رشته خود به حساب می‌آیند؛ همینطور با دستاوردهای انجمن‌های علمی دانشگاه علامه طباطبائی در سطح ملی و با توجه به پیشرفت و شکوفایی علمی که به وسیله همت دانشجویان فعال در این عرصه صورت گرفته، انجمن‌های علمی در زمره مهمترین تشکل‌های دانشجویی قرار دارند و این عدم توجه کافی و صحیح معاونت فرهنگی نشان‌دهنده ضعف ساختاری دانشگاه ما است.

دبیر انجمن علمی فلسفه دانشگاه علامه طباطبائی در ادامه گفت: دانشگاه علامه حدود 60 انجمن ثبت شده در وزارت علوم دارد، که بدون در نظر گرفتن اعضای علی‌البدل آن، هر انجمن حداقل 5 عضو در شورای مرکزی خود دارد، بنابراین 300 دانشجو به صورت رسمی و جدی در انجمن‌های علمی بدون چشم‌داشت و با هدف پیشرفت و شکوفایی مشغول به فعالیت هستند.

دبیر شورای دبیران دانشکده ادبیات در پایان کمترین حق اعضای انجمن‌های علمی را توجه به مطالباتی که در جلسات ذکر می‌کنند و در صورت جلسه ثبت می‌کنند دانست و گفت: عدم توجه کافی به انجمن‌ها، عدم شناخت مناسب کارشناسان و مسئولان مربوطه از مسائل مالی انجمن‌ها و بی‌نظمی‌های اخیر معاونت فرهنگی موجب بی‌انگیزه شدن خیل عظیمی از دانشجویان فعال در این عرصه شده و از جمله عوامل افول و منحل شدن انجمن‌های علمی دانشگاه علامه طباطبائی است.

لزوم اصلاح ساختاری

امین تجن‌جاری، دبیر انجمن علمی مشاوره و دبیر شورای دبیران دانشکده روان‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی گفت: انجمن‌های علمی به عنوان بزرگترین تشکل دانشجویی دانشگاه  نقش بسیار مهمی در پیش برد اهداف علمی و فرهنگی دانشگاه ایفا می‌کنند که این نقش پررنگ موجب افزایش روزافزون  علاقه دانشجویان به ورود در این عرصه شده است. عرصه‌ای که عشق و علاقه عنصر اصلی و فکر و تلاش پایه‌های آن را تشکیل می‌دهند.

وی افزود: انجمن‌های علمی عرصه به منصه ظهور رساندن توانمندی‌ها، ایده‌ها و روحیه ماجراجویانه و رقابتی دانشجویان است، با وجود پیشرفت‌هایی که سالیان سال در فعالیت‌های  انجمن‌های علمی در دانشگاه علامه طباطبائی شاهد بودیم، ایراداتی هم  بر آن وارد است.

دبیر انجمن علمی مشاوره گفت: ولی فراموش نگردد که این ایرادات و انتقادات نباید به حساب ضعفی عمده و ناکارامدی گذاشته شود بلکه نشات گرفته از همین روحیه پیشرفت‌ خواهی و رقابت جویی دانشجویان ماست، حال به مشکل اساسی انجمن‌های علمی در بعد داوری آثار در جشنواره های ملی و داخلی می‌پردازم.

دبیر شورای دبیران دانشکده روان‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی اظهار کرد: ایراد اصلی داوری انجمن‌های علمی که باعث تبعیض ساختاری در انجمن‌های علمی می‌شود تفاوت محتوایی رشته‌های علوم انسانی با توانایی‌های دانشجویان رشته‌های فنی و علوم تجربی در جشنواره ملی از جمله مسائلی است که شائبه عدم داوری مناسب در جشنواره را به وجود می‌آورد و همه ساله حق علوم انسانی نادیده گرفته می‌شود.

اگر ما شیوه «ارزشیابی کیفی هفتگی» را جایگزین شیوه نهایی داوری کنیم و رقابتی سالم و شفاف پدید می‌آوریم.

دبیر انجمن علمی مشاوره بی‌نظمی در برنامه‌ریزی‌ قسمت‌های داوری جشنواره ملی و داخلی را یکی از مشکلات انجمن‌های علمی دانست و گفت: انجمن علمی مشاوره سال گذشته به برگزاری کارگاه‌های «مقاله‌نویسی» پرداخت و حتی با تشکیل گروه‌های مختلف و «هسته‌های پژوهشی» دانشجویان با هم مقاله‌های علمی‌ پژوهشی نوشتند و چاپ کردیم اما پس از این همه زحمت هیچ آیتمی برای کار پژوهشی در جشنواره در نظر گرفته نشده بود و این کار ما اصلا دیده نشد!!!، بنابراین امسال این کار را نکردیم اما در کمال تعجب دیدیم که در جشنواره آیتم کار پژوهشی در نظر گرفته شده است.

وی از دیگر چالش‌های انجمن‌های علمی را بحث بسیار مهم عدم حمایت کافی مالی برای فعالیت‌های انجمن‌های علمی در دانشگاه علامه دانست و گفت: در حالی که بزرگترین وبالنده‌ترین تشکل در دانشگاه علامه انجمن‌های علمی است ولی این طفل زحمت‌کش، پرشور و قانع در خانه پدر ثروتمند معاونت فرهنگی دانشگاه ما همیشه در بحث مالی دچار مشکل بوده و هست، به طوری که هنوز بسیاری از معوقات مالی سال گذشته حتی  وصول نشده، در حالی که تشکلات مختلف با عناوین و اشکال مختلف هزینه‌های چند ده میلیونی از دانشگاه برای فعالیت‌هایشان طلب می‌کنند، فعالین انجمن‌های علمی حتی هزینه‌های ناچیز درخواستی را وصول شده نمی‌بینند!

دبیر شورای دبیران دانشکده روان‌شناسی مشکل انجمن‌های علمی دانشگاه علامه طباطبائی را ساختاری و نه محتوایی عنوان کرد و گفت: ما در این سال‌ها از وجود معاونین فرهنگی خوش‌فکر و پرتلاشی بهره بردیم که رزومه هریک از آنان موید این گفته هست نمونه بارز آن می‌توان از انقلابی که در معاونت دانشجویی در بهبود رفاه دانشجویان دانشگاه با مدیریت قدرتمند آقای دکتر سلیمی بجستانی در دانشگاه علامه طباطبائی در طی این سال‌ها انجام گرفت نام برد.

وی افزود: بنابراین باید چاره‌ای عمیق برای حل مسائل انجمن‌های علمی اندیشید و بهتر است به جای افراد، ساختار را تغییر دهیم، به جای دور خود چرخیدن قدم‌هایی در جهت پیش برد اهداف برداریم و من مصایب انجمن‌های علمی را ساختاری می‌دانم و راه رهایی را اصلاحات گسترده ساختاری!

دبیر انجمن علمی مشاوره گفت: بنابرین پیشنهاد می‌شود معاونت فرهنگی با همکاری جدی «شورای دبیران» برای انجمن‌های علمی چارچوب مناسبی که مورد پذیرش اکثریت نماینده‌های انجمن‌های علمی است تعیین کند و از افراد خبره و کارآزموده نظرخواهی کند.

امین تجن‌جاری در پایان گفت: برگزاری جشنواره داخلی در دانشگاه نیز به رشد کیفیت فعالیت انجمن‌های علمی کمک می‌کند؛ مخصوصا اگر ما شیوه «ارزشیابی کیفی هفتگی» را جایگزین شیوه نهایی داوری کنیم و رقابتی سالم و شفاف پدید می‌آوریم، طرح ارزشیابی کیفی هفتگی نوعی ارزشیابی پویا و برگرفته از نظریات مدیران «کیفی» دنیا است، در جلسات ما با مسئولین محترم ارایه شد و حتی از آن استقبال شد ولی متاسفانه پیگیری نشد.