ایران و چین از منظر معماری مدیریت شهری بررسی شدند

مسئله تطبیقی بین ایران و چین از منظر معماری مدیریت شهری توسط محمدمهدی فرجی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی بررسی شد.

به گزارش عطنا به نقل از انجمن علمی اقتصاد شهری ایران، اقتصاد چین از اواخر دهه هفتاد قرن ۲۰ به تندی تغییر کرده و در حال رشد است. بر اساس برابری قدرت خرید، چین دارای دومین اقتصاد بزرگ جهان و یک بازیگر اصلی در اقتصاد جهانی است.

حجم اقتصاد چین (۱۲،۳۸۰،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ دلار در سال ۲۰۱۲) بلافاصله پس از اتحادیه اروپا و آمریکا یعنی در مقام سوم در جهان قرار می‌گیرد. چنانچه رشد کنونی اقتصادی چین همچنان ادامه یابد، چین از نظر اقتصادی، در حال رسیدن به آمریکا یعنی بزرگ‌ترین اقتصاد جهان است و باید خود را برای مقابله با پی‌آمدهای سیاسی و اقتصادی این موضوع آماده کند. این امر موجب نگرانی‌های عمده سیاسی خواهد شد؛ زیرا این کشور به‌صورت نیروی به مراتب قوی‌تری در منطقه در آمده. بیش از ۵۰ درصد مردم چین، کشاورزند. صنعتگران ۲۴ درصد و کارمندان و بازرگانان۲۶ درصد نیروی کار فعال این کشور را تشکیل می‌دهند. با این وجود حدود ۲۰۰ میلیون نفر از مردم چین با درآمد روزانه کمتر از یک دلار زندگی می‌کنند. میلیون‌ها تن هنور در فقر شدید زندگی می‌کنند و مشکلات زیربنایی نیز در چین ادامه دارد.

صنایع اصلی چین، بسیار گسترده و شامل محصولات آهن و استیل، زغال‌سنگ، ماشین‌آلات، نفت و پتروشیمی، اسباب‌بازی، کفش و لوازم الکترونیکی است. برنج، گندم، سیب‌زمینی، ذرت، بادام‌زمینی، چای، ارزن، جو، کتان، ماهی و خوک فراورده‌های اصلی کشاورزی هستند. صادرات عمده چین، ماشین‌آلات، پوشاک، کفش، اسباب‌بازی، سوخت معدنی، مواد شیمیایی و واردات آن ماشین‌آلات، مواد شیمیایی، آهن و استیل و سوخت معدنی است.

بانک جهانی، وضعیت اقتصادی چین را مطلوب و محیط اقتصاد کلان این کشور را با ثبات، توصیف کرده‌است. با وجود افزایش میزان تولید ناخالص داخلی، نرخ سرانه تولید اقتصادی، هنوز بسیار پایین است و برای اینکه چین به سطح کشورهای توسعه‌یافته برسد، راه زیادی را باید طی کند.

مقامات صندوق بین‌المللی پول IMF معتقدند، رشد مناسب دو کشور هند و چین، باعث تعدیل تأثیرات گرانی نفت در منطقه آسیا شده ‌است. مقامات صندوق بین‌المللی پول، رشد اقتصادی آسیا را در سال ۲۰۰۷، ۷ درصد و رشد اقتصادی دو کشور چین و هند را به ترتیب ۱۱.۴ درصد و ۸.۵ درصد، اعلام کردند.

برخی معتقدند چین تا سال ۲۰۲۵ میلادی خواهد توانست ۱۰ شهر در حد و اندازه‌های نیویورک احداث کند. در این مسیر به جرأت می‌توان اذعان داشت که پکن، یکی از توسعه‌یافته‌ترین شهرهای چین است و امور مالی، یکی از مهم‌ترین صنایع این شهر محسوب می‌شود؛ به‌طوری که از پایان سال ۲۰۰۷ میلادی، ۷۵۱ سازمان مالی و اقتصادی در این شهر مشغول به فعالیت هستند. این شهر، در بخش املاک و مستغلات و همچنین صنایع خودروسازی، در سال‌های اخیر، رشد چشمگیری داشته است. مناطق اصلی تجاری این شهر، خیابان‌های فوجینگمن (Fuxingmen)  و فوچنگمن (Fuchengmen) می‌باشد که بیشتر مراکز مالی نیز در این مناطق قرار گرفته است. خیابان‌های وانگ فو جینگ (Wangfujing) و جیدان یا ژیدان (Xidan) مرکز اصلی برای خریدهای عمده به‌شمار می‌روند. ژونگ گوانکان (Zhongguancun) مرکز اصلی در صنایع الکترونیک، کامپیوتر و صنایع مرتبط است؛ به‌طوری که این منطقه را سیلیکون ولی چین لقب داده‌اند و همچنین این منطقه نیز به‌عنوان مرکز پژوهش دارویی در این شهر شناخته شده است. در قسمت جنوب‌شرقی یی‌ژوانگ(Yizhuang) ، مراکزی احداث شده که به یک مرکز جدید برای صنایع داروسازی، فناوری اطلاعات و مهندسی مواد تبدیل شده است. مناطق عمده دیگری نیز در حومه‌های این شهر وجود دارد و کشاورزی در این مناطق، از رونق خاصی برخوردار است؛ به‌طوری که محصولاتی مانند گندم، ذرت و انواع سبزیجات به‌منظور تأمین نیازهای شهروندان در آنجا کشت می‌شود. در سال‌های اخیر به‌دلیل آلودگی هوا و کاهش گازهای گلخانه‌ای، دولت چین بسیاری از کارخانجات در حومه پکن را به شهرهای دیگر منتقل نموده است.

راهبرد توسعه اقتصاد شهری

اکتبر سال ۱۹۸۷، در سیزدهمین نشست حزب کمونیست چین، برنامه راهبردی «سه گام» ساختار مدرنیزاسیون چین به روشنی مطرح گردید:

گام اول، از سال ۱۹۸۱ تا سال ۱۹۹۰، ارزش کل تولیدات داخلی دو برابر شده و مسئله خوراک و پوشاک مردم حل شود.

گام دوم، از سال ۱۹۹۱ تا پایان قرن ۲۰ ارزش کل تولیدات داخلی ملی دو برابر سال ۱۹۹۰ شده و زندگی مردم به سطح جامعه نسبتاً مرفه برسد.

گام سوم: تا اواسط قرن ۲۱، ارزش کل سرانه متوسط تولیدات داخلی چین به سطح کشورهای نسبتاً پیشرفته رسیده و زندگی مردم نسبتاً مرفه شده و مدرنیزاسیون اساساً تحقق یابد. در سپتامبر سال ۱۹۹۷، پانزدهمین نشست حزب کمونیست چین، اهداف یاد شده را دقیقاً تعیین کرد. در یک دهه اول قرن ۲۱، ارزش کل تولیدات داخلی چین دو برابر سال ۲۰۰۰ شود و زندگی نسبتاً مرفه مردم، مرفه‌تر و نظام اقتصاد بازار سوسیالیستی نسبتاً کاملی، ایجاد شود. در دهه بعد، اقتصاد ملی، بیشتر توسعه یافته و نظام‌های مختلف کامل‌تر شود. تا سال ۲۰۵۰، چین اساساً مدرنیزاسیون را تحقق بخشیده و به کشور سوسیالیستی شکوفا و مقتدر، دموکراتیک و متمدن، مبدل شود.

عکس: شکیبا شیرازی‌تهرانی-عطنا