تعیین معیار؛ نخستین گام تحقق عدالت است

به گزارش ایسنا، دکتر ابراهیم برزگر در چهارمین نشست سالانه هم اندیشی صاحب نظران و پژوهشگران عدالت با موضوع "معیارهای عدالت در اسلام، گامی به سوی نظریه پردازی عدالت" که امروز(پنجشنبه 3 اسفند) برگزار شد، به تببین برنامه علمی این نشست و بیان اهداف آن پرداخت.

دبیر علمی نشست عدالت با تاکید بر اهمیت پرداختن به مسئله عدالت با توجه به اوضاع کنونی جامعه، گفت: طبق بیانات مقام معظم رهبری در چند روز اخیر، مسئله عدالت یک مسئله حل نشده در جامعه ما است و همان طور که ایشان فرمودند ما در پیشرفت موفق بوده‌ایم اما در عدالت عقب مانده‌ایم.

وی ادامه داد: معمای عدالت بحثی است که در طول تاریخ نیز حل نشده و ما جامعه‌ای نداریم که عدالت به شکل دقیق، در آنجا محقق شده باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی خاطرنشان کرد: در جایی امام خمینی(ره) اشاره می‌کنند که تمام انبیا بدون استثنا برای عدالت آمدند و شکست خوردند و بنا بر این معمای عدالت چندین هزار سال است که هنوز حل نشده و فرمولی برای تحقق آن کشف نشده است.

برزگر افزود: در کشف فرمول تحقق عدالت، کارگزاران عدالت مطرح هستند که شامل نظریه پردازان، سیاست‌مداران و مردم می‌شوند و برگزاری این جلسات سالانه زمینه‌ای را برای تعامل نظریه پردازان این حوزه فراهم می‌کند.

وی درباره اهداف برگزاری این نشست اظهار کرد: هدف از برگزاری این نشست تعامل ایده‌ها و ارتقای بحث‌های عدالتی، پرچمداری در بحث عدالت و تولید پرسش‌های جدید در بحث عدالت است.

دبیر علمی نشست عدالت  یادآورشد: پس از تولید پرسش‌های جدید، در این جلسات تلاش‌هایی مقدماتی برای رسیدن به پاسخ این پرسش‌ها انجام می‌شود.

برزگر اظهار کرد: یکی از انتقاداتی که مطرح می‌شود این است که تا چه زمانی باید به بحث‌های کلی پرداخت و کی نوبت پرداختن به بحث‌های کاربردی و تحقق عدالت فرا می‌رسد، پرداختن به معیارهای عدالت، نخستین قدم در رسیدن به مسائل عینی عدالت است، زیرا معیار حدفاصل بحث‌های نظری و کاربردی است و ما را از بحث‌های انتزاعی وارد مفاهیم عینی می‌کند.

وی ادامه داد: ما پرسش‌هایی را برای تعیین معیارهای عدالت ارائه کرده‌ایم از جمله آن‌که، آیا معیارهای عدالت برگرفته از نظریه‌ها هستند و یا اینکه معیارها مقدم بر نظریات هستند. یعنی اول باید نظریه عدالت تعیین شود و از نظریه عدالت اسلامی، معیارهای عدالت تعیین شوند و یا برعکس .

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی افزود: از دیگر سوال‌هایی که در بحث عدالت مطرح می‌شود این است که معیار باید به صورت قیاسی استخراج شود و یا استقرایی؟ یعنی باید این سوال مطرح شود که معیارها برمبنای نظریات تعریف شوند و یا اینکه معیارها از طریق روش‌هایی مانند پیمایش و بررسی زندگی مردم مشخص شوند.

برزگر ادامه داد: یکی دیگر از پرسش‌ها این است که معیار کلی و عام در همه عرصه‌ها و رشته‌ها چیست؟ دیگر سوال این است که معیارهای خاص در رشته‌های عرصه‌ای چیست؟

وی ضمن مطرح کردن سوالاتی دیگر هم‌چون عدالت توصیفی، احساسی و تجویزی در خصوص معیارهای عدالت، بر اهمیت مشخص شدن نقش مدرنیه در معیارهای عدالت پرداخت و گفت: مثلا در بحث حقوق زنان و اقلیت‌ها با این مواجه هستیم که انعطاف‌هایی صورت گرفته و بنابراین تاثیر مدرنیته بر تحول این معیارها باید مشخص شود.

دبیر علمی نشست عدالت در پایان افزود: در متدولوژی معیارهای عدالت، باید این را در نظر گرفت که چون تاکید ما بر دیدگاه‌های اسلامی و نظریه عدالت اسلامی است، معیارسازی ما باید قیاسی و مبتنی بر آیات و روایات باشد، دیگر موضوع مهم آن است که باید از خام خواری اجتناب شود و بر منابعی که به آنها رجوع می‌کنیم ارزش افزوده ایجاد کنیم.