تمام تلاش کتاب «تلنگر» برهم زدن پیش‌فرض‌های ماست

استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا یکی از علت‌هایی که تیلر جایزه نوبل را برد این بود همه فهم بودن تحقیقاتش عنوان کرد و گفت: اقتصاد رفتاری در پی یافتن مدلی برای معماری انتخاب است، اینکه در موقعیت‌های مناسب تلنگر بزند و پیش‌فرض‌های نادرست را اصلاح کند.

به گزارش عطنا، مراسم رونمایی از کتاب «تلنگر» اثر ریچارد تیلر (برنده نوبل اقتصاد ۲۰۱۷) به همت انجمن علمی-دانشجویی جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی با حضور مرتضی رستمی، دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی و مترجم کتاب «تلنگر»، حبیب مروت، استادیار اقتصاد بازرگانی دانشگاه علامه طباطبائی، نرگس درویش، استاد اقتصاد رفتاری دانشگاه الزهراء و جمعی از استادان و دانشجویان چهارشنبه، ۵ اردیبهشت‌ماه در سالن ارشاد این دانشکده برگزار شد.

نرگس درویش، استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا در بخشی از این مراسم دیدگاه‌های خود را بیان کرد؛ وی ابتدا درباره اسم نویسنده کتاب «تلنگر» گفت: زمانی که من در انگلیس بودم نام نویسنده را به پیروی از آنها تالِر تلفظ می‌کردیم اما رادیوها و برنامه‌های آمریکا به آن تیلر می‌گفتند و به نظر من نیز تیلر رایج‌تر است.

وی درباره تعریف از اقتصاد رفتاری بیان کرد: هر چند نقطه تمایز ما با دیگر علوم انسانی این است که اقتصاد رفتاری خیلی مجزا از اقتصاد کلاسیک نیست اما همچنان به دنبال مدل کردن رفتار انسان هستیم، در این مدل‌سازی می‌خواهیم از یکسری ابزارهای دیگر استفاده کنیم که این ابزارها بیشتر به علوم اجتماعی و روان‌شناسی و سایر علوم انسانی وابسته هستند و این ابزارها قرار است به ما کمک دهند تا شناخت بهتری از رفتار انسانی داشته باشیم و نهایتاً بتوانیم این رفتارها را مدل کنیم.

او درباره تعریفی که از تلفیق روان‌شناسی و اقتصاد ارائه می‌شود، اظهار کرد: من این تعریفی را که در مورد تلفیق روان‌شناسی و اقتصاد ارائه می‌شود را نمی‌پسندم چرا که روان‌شناسی بیشتر به دنبال موارد خاص رفتار انسان است در صورتی که ما در اقتصاد به دنبال عمومیت دادن به رفتار انسان هستیم نهایتا می‌خواهیم رفتار انسان را مدل کنیم و بعد در نظریه هایمان از آنها استفاده کنیم.

استاد دانشگاه الزهرا همچنین به اهمیت کتاب تیلر اشاره کرد: کتاب تیلر خیلی کتاب مهمی است زیرا خیلی از افراد برجسته در اقتصاد رفتاری این را به عنوان یکی از اثرگذارترین کتاب‌ها معرفی کرده‌اند و مهم‌ترین حسن آن این است که هر کس می‌تواند آن را دنبال کند زیرا خیلی‌ها از آدم‌ها نمی‌توانند متون اقتصادی را بخوانند و آنها را دنبال کنند.

وی همچنین به نقل یکی از استادان اقتصاد دانشگاه تورنتو کانادا گفت: یکی از علت‌هایی که تیلر جایزه نوبل را برد این بود که تحقیقاتش برای همه قابل دسترس بود؛ چه سیاست‌گذار، چه کسانی که متخصص اقتصاد نیستند و حتی خود اقتصاددان‌هایی که در حوزه‌های مختلف کار می‌کنند و همه وقتی که کتاب تیلر را می‌خوانند می‌توانند متن آنرا بفهمند و از آن بهره ببرند.

درویش تصریح کرد: چیزی که تیلر خیلی روی آن تاکید داشت این بود که به ما نشان دهد مولفه‌های اصلی که علم اقتصاد کلاسیک تعریف می‌کند، در رفتار انسان‌ها تأثیرگذار نیستند بلکه عوامل دیگری نیز در این تاثیرگذاری وجود دارند که به آنها عوامل نامربوط می‌گوید که در تصمیم گیری انسان‌ها مهم به شمار می‌آیند.

وی افزود: تیلر در کتاب «تلنگر» بحث می‌کند که اگر این عوامل نامربوط را بشناسیم و بتوانیم از آنها درست استفاده کنیم بهتر می‌توانیم انسان‌ها را به بهینه اجتماع مطلوبی که مد نظرمان هست سوق بدهیم.

این استاد اقتصاد الزهرا درخصوص شهرت کتاب تلنگر اظهار کرد: مقداری از معروفیت این کتاب به این خاطر است که تیلر اولین اقتصاددانی بود که در مورد بحث فلسفی مربوط به اینکه در معانی لیبرال بحث کرد و گفتش که خوب است دولت‌ها بیایند در اقتصاد دخالت‌هایی داشته باشند، برای اینکه ما را به سمت بهینه اجتماعی بکشند.

او در ادامه عنوان کرد: یک فصل کتاب راجع به این بحث صحبت می‌کنند که آیا دخالت دولت در اقتصاد کار درست یا غلطی است؟

وی مدعی شد: اقتصاددانان نوکلاسیک و لیبرال‌ها بیشتر به دنبال آزادی انتخاب بودند و تنها کاری که دولت می‌کند این است که اطلاعات کافی فراهم کند و وقتی اطلاعات کافی فراهم کرد انسان عقلایی خودش تشخیص دهد چه چیزی برایش بهتر است؟ در نقطه مقابل ما؛ یعنی در اقتصاد رفتار مطرح می‌شود این انسان عقلایی خیلی وقت‌ها به دلیل مشغله زیاد که دارد اصلاً نمی‌تواند تصمیم بگیرد خیلی وقت‌ها دچار سوگیری‌هایی می‌شود که این سوگیری‌ها قابل پیش‌بینی هستند خیلی وقت‌ها معماری انتخابی که توسط بازاریاب یا کارفرما یا تولید کننده یا کسی که به ما چیزی می‌فروشد اگر یک معماری انتخاب انجام داده که ما را در واقع هل بدهد یا به ما تلنگر بزند برای اینکه انتخاب کنیم و همه اینها می تواند اثرگذار باشد.

استاد دانشگاه الزهرا در خصوص دخالت‌های دولت که در کتاب یادآور شد : تیلر بحث کرد که اگر ما بدانیم این دخالت‌ها چه هستند و در چه راستایی‌اند و اگر اگر ما آنها را بیشتر بشناسیم برای این است که آدم‌ها به سمت بهینه اجتماعی حرکت کنند و ما در تصمیم‌گیری به آنها کنیم.

وی در رابطه با تعریفی که تیلر از دخالت ارائه می‌دهد بیان کرد: هرگونه دخالتی که مانع آزادی‌های افراد نمی‌شود یعنی درست است که ما انتخاب معماری می‌کنیم و آدمها به سمتی که می‌خواهیم هل می‌دهیم اما این طراحی ما باعث نمی‌شود که انتخاب‌های افراد محدود شود و اینکه هزینه داشته باشد، خود تیلر همیشه می‌گوید که ما نمی‌خواهیم تلنگرها را جوری طراحی کنیم که اندازه یک کلیک کردن برای آدم‌ها هزینه داشته باشد، بنابراین بیشتر بحث تیلر در کتاب همین بحث فلسفی آیا دولت باید این اجازه را داشته باشد.

درویش به بیان یکی از مثال‌های کتاب پرداخت: در یکی از مثال های مربوط به تلنگرها اثر پیش‌فرض است به این معنی که ما معمولاً تمایل داریم هیچ کاری نکنیم و همان پیش فرضی که در نظر گرفته شده را بپذیریم، حال این پیش‌فرض می‌تواند زنگ موبایل یا خیلی از تنظیماتی باشد که در مورد کارها الکتریکی است.

استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا در پایان با اشاره به اینکه اهدای عضو یکی از مثال‌های کتاب است، بیان کرد: مسئله این است که اختلاف فاحشی بین درصد تمایل به اهدای عضو بین کشورهای اروپایی است و عمدتاً یکسری از کشورها این نرخ بالای ۹۰ درصد و یک سری دیگر ۱۰ درصد و ۱۷ درصد و.. است، سوال اینجاست چرا چنین تفاوت فاحشی وجود دارد؟ و جوابش این است که گزینه پیش فرض در این کشورها متفاوت است.