رسانه در سال ۶۱ هجری

محرم سال 61 هجری و اتفاقات پیش‌آمده در آن ایام یا شاید قبل‌تر از آن می‌تواند ریشه تبلیغات سیاسی باشد. خطابه‌گویی‌های ابن‌زیاد بر منبر مسجد کوفه و نوع لحن و گفتارش آنچنان تأثیری در افراد حاضر گذاشت که باعث شد دست از حمایت از امام‌حسین(ع) بردارند و با یزید بیعت کنند.

به گزارش عطنا وحید ارونقی کارشناس علوم ارتباطات در یادداشتی در آرمان امروز نوشت: تبلیغات ابعاد و مولفه‌های متفاوتی دارد، تبلیغات سیاسی یا همان «پروپاگاندا» نوعی از ارتباطات و تبلیغات است که در آن صاحبان قدرت برای همسوکردن و جریان‌سازی افکار عمومی، اطلاعاتی به مخاطبان می‌دهند تا در گذر زمان اهدافی را كه در نظر گرفته‌اند از آن بهره برداری كنند. ریشه تبلیغات سیاسی را شاید بتوان به سال‌های خیلی دور نسبت داد. محرم سال 61 هجری و اتفاقات پیش‌آمده در آن ایام یا شاید قبل‌تر از آن می‌تواند ریشه تبلیغات سیاسی باشد. خطابه‌گویی‌های ابن‌زیاد بر منبر مسجد کوفه و نوع لحن و گفتارش آنچنان تأثیری در افراد حاضر گذاشت که باعث شد دست از حمایت از امام‌حسین(ع) بردارند و با یزید بیعت کنند.

البته در جریان این تغییر تنها این خطابه نبود که بتواند موثر باشد، بلکه به دستگاه حكومتی آن زمان كمك كرد تا جریان فکری جامعه آن روز کوفه را تحت تأثیر قرار دهد و افکار عمومی را با ایدئولوژی‌های مورد تأیید دستگاه حكومتی وقت همراه کند. یكی از نظریاتی كه در حوزه ارتباطات مطرح است، نظریه تزریقی است. در تعریف این نظریه آمده افراد در برابر پیام‌های ارتباط جمعی فوق‌العاده شكننده‌ عمل می‌كنند، به این صورت كه اگر پیام به هدف برسد اثر مطلوب را خواهد داشت، كه این ناشی از نداشتن دانش كافی گیرندگان پیام است.

نظریه گلوله بر این موضوع تأكید دارد كه پیام همانند یك گلوله است كه از دهانه یك تفنگ (یك رسانه) به مغز یك نفر (مخاطب یا دریافت‌كننده) شلیك می‌شود. مخاطب در تعریف این نظریه منفعل و غیرپویاست و قدرت عمل با فرستنده است؛ اتفاقی که در رسانه‌های عام كه در آن عده‌ای از افراد در جمعی به شنیدن پیام از سوی نفر دیگر مشاركت می‌كنند، معمولا بیش از سایر رسانه‌ها است. ارسال مستقیم پیام همانند شلیك‌كردن یك گلوله، مخاطب را وادار به عكس‌العمل کرده و پاسخ دلخواه و مورد انتظار را از آن دریافت می‌كند. ایجاد رعب و وحشت این‌بار نه توسط شمشیر كه به وسیله پیام از سوی حاكمیت آن دوران شبیه به یك آلت جنایت عمل كرد كه مخاطبان در تأثیرگرفتن از آن عمل كردند و جز تسلیم در برابر آن چاره‌ای نیافتند.