صدای مطالبات مردم را بشنوید

رئیس انجمن جامعه شناسی ایران خطاب به رئیس‌جمهور: جنابعالی و دولت شما اکنون نقشی تعیین کننده برای حفظ این دستاورد تاریخی جامعه ایران، یعنی گرایش غالب به روش‌های مسالمت جویانه اصلاحی برای تحقق مطالبات مردم و جامعه دارید. ناامیدی از عملکرد این دولت و ناامیدی از اصلاح‌پذیری حکومت، فقط به دولت و حکومت آسیب نمی‌زند بلکه این دستاورد بزرگ سیاسی اجتماعی را تهدید می‌کند و جامعه را متمایل به رویکردهای رادیکال برای تغییر و حکومت را در فرآیندهای سرمایه سوز و مخرب حفظ حکومت به قهر و جبر پیش می‌برد.

به گزارش عطنا، روز سه‌شنبه، ۱ آبان حسن روحانی، رئیس دولت تدبیر و امید میزبان جمعی از استادان علوم اجتماعی دانشگاه‌ها بود. نشستی که با ابراز نظرات استادان دانشگاه و پاسخ رئیس‌جمهوری همراه بود. در این نشست استادان علوم اجتماعی به بیان دغدغه‌های خود پرداختند و رئیس جمهوری هم بر لزوم همکاری و ابراز نظرات و انتقادات نسبت به مسائل اجتماعی به دولت تاکید کرد.(اینجا)

سید حسین سراج زاده، رئیس انجمن جامعه شناسی ایران در این نشست گفت:

خوشحالم فرصتی پیش آمده تا جمعی از جامعه شناسان و صاحبنظران علوم اجتماعی با جنابعالی که مسئولیت بسیار سنگین و خطیر مدیریت اجرایی کشور را به نمایندگی از مردم عهده دارید گفت‌و‌گوی مستقیمی داشته باشند و دغدغه‌های خود را مطرح کنند.امروز حکمرانی خوب یک ضرورت برای اداره موفق جامعه است و لازمه حکمرانی خوب این است که حاکمان و مدیران بدانند که واقعیت‌های جامعه‌ای که مدیریت می‌کنند چیست و با چه مسائل و مشکلات بنیادین و ساختاری روبه‌روست و چگونه می‌توان با آنها روبه‌رو شد.
بنابراین، حکمرانی باید دانش بنیاد باشد و حاکمان به صورت سیستماتیک از همه علوم بهره بگیرند، بخصوص در شرایطی که جامعه در وضعیت بحرانی است با بهره‌مندی از پژوهش‌های اجتماعی و دیدگاه‌های اجماعی عالمان علوم اجتماعی شرایط را بهتر درک کنند. اگر این ضرورت به درستی فهمیده نشود و اگر به دیدگاه‌ها و تحلیل‌های خیرخواهانه و اجماعی توجه نشود، هیچ امیدی به توفیق در اداره وضعیتی که به اذعان بسیاری عادی نیست و بحرانی است وجود نخواهد داشت.

حکمرانی خوب در شرایط عادی و بیش از آن در شرایط بحرانی یک جامعه، نیازمند بهره‌مندی از دانش اجتماعی و از طریق آن شنیدن صدای مطالبات مردم، و ضرورت‌های اجتماعی است تا به این مطالبات و ضرورت‌ها پاسخ داده شود. اگر این صداها شنیده نشود و به این ضرورت‌های تاریخی اجتماعی برای تغییر توجه نشود، حکومت و جامعه با شرایطی بسیار دشوارتر و بحرانی تر روبه‌رو خواهند شد. سال 53 چند پژوهش پیمایشی و موردی درباره جامعه ایران انجام شد و بر اساس داده‌های آن پژوهش‌ها عالمان اجتماعی و جامعه شناسان تصویری از وضعیت جامعه و مشکلات و چالش‌های آنها ارائه کردند و هشدارهایی دادند اما آن هشدارها و آن صداها شنیده نشد. ما بسیار امیدواریم این نشنیدن‌ها امروز تکرار نشود.

علوم اجتماعی معمولاً به دو وجه از حیات اجتماعی توجه ویژه دارند و آنها یکی انسجام و یکپارچگی اجتماعی و دیگری نابرابری‌ها، تبعیض‌ها تضادها و شکاف‌های اجتماعی است. دوستان حاضر بر اساس دانش و پژوهش‌های خود و با یک مسئولیت شناسی اجتماعی در این فرصت کوتاه حتماً مهمترین مسائل را در ارتباط با این دو جنبه مهم زندگی اجتماعی مطرح می‌کنند و با جنابعالی درمیان می‌گذارند؛ اما من مایلم اشاره کنم یکی از حادترین مسائلی که در این شرایط بسیار حساس جامعه ایران با آن روبه‌روست فرسایش سرمایه اجتماعی است و بخصوص فرسایش سرمایه حکومت و دولت. باید توجه داشته باشیم از نظر تاریخی در جامعه‌ای که گرایش به تغییرات رادیکال برای حل مسائل و مشکلات داشته، اینکه بخش قابل توجهی از نخبگان و مردم به روش‌های مسالمت جویانه مدنی و اصلاحی برای تغییر و بهبود اوضاع روی آورده‌اند و از نیمه دوم دهه 70 به صورت بارزی آن را دنبال کرده‌اند، یک دستاورد بزرگ برای جامعه ایران است که می‌تواند آن را از ورود به چرخه فروپاشی و بازسازی نظام سیاسی که برای جامعه بسیار پرهزینه است بیرون آورد، اما سرخوردگی از بی‌توجهی به مطالبات جدی مردم برای اصلاح و تغییرات بنیادین می‌تواند به فرسایش سرمایه اجتماعی این رویکرد و این نیرو یعنی رویکرد اصلاحی برای تغییر و بهبود لطمه بزند و با کمال تأسف باید بگویم این فرسایش سرمایه اجتماعی دیدگاه اصلاح جویانه از آغاز دوره دوم دولت شما دارد به سرعت رخ می‌دهد. جنابعالی و دولت شما اکنون نقشی تعیین کننده برای حفظ این دستاورد تاریخی جامعه ایران، یعنی گرایش غالب به روش‌های مسالمت جویانه اصلاحی برای تحقق مطالبات مردم و جامعه دارید. ناامیدی از عملکرد این دولت و ناامیدی از اصلاح‌پذیری حکومت، فقط به دولت و حکومت آسیب نمی‌زند بلکه این دستاورد بزرگ سیاسی اجتماعی را تهدید می‌کند و جامعه را متمایل به رویکردهای رادیکال برای تغییر و حکومت را در فرآیندهای سرمایه سوز و مخرب حفظ حکومت به قهر و جبر پیش می‌برد.