کتابی از عضو هیات علمی دانشگاه علامۀ طباطبائی برگزیده شد

عطنا - کتاب اویسنا (مابعدالطبیعۀ ابن‌سینا در غرب قرون وسطا)، در بخش ترجمه آثار فلسفی چهل و دومین جایزۀ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به عنوان اثر برگزیده انتخاب شد.

دکتر علی نیک‌زاد که کارشناسی ارشد و دکتری خود را از گروه فلسفه دانشگاه علامۀ طباطبائی دریافت کرده است، به صورت مشترک با دکتر سعید انواری (عضو هیئت علمی گروه فلسفه) برندۀ جایزۀ کتاب سال گردیدند. هستۀ اولیۀ این کتاب رسالۀ کارشناسی ارشد ایشان به راهنمایی دکتر سعید انواری بوده است که در سال ۱۳۹۷ از آن دفاع کردند. در این مدت با تکمیل مطالب و ویرایش علمی کتاب موفق به کسب جایزۀ کتاب سال در سال ۱۴۰۳ شدند.

کتاب اویسنا ترجمۀ مجموعه مقالاتی با موضوع بازتاب آرای ابن‌سینا در غرب لاتینی است. در مقالات این کتاب، نشان داده می‌شود که اندیشه‌های ابن‌سینا نه تنها بر شرق اسلامی، بلکه بر فلسفۀ غرب نیز تاثیرگذار بوده است و چگونه متفکران مهم لاتینی، ازجمله توماس آکویینی، آلبرت کبیر و دونس اسکتوس، ابن‌سینا را یکی از اندیشمندان برجسته در سنت فکری برخاسته از یونان می‌دانسته‌اند و درعین‌حال مواجهه‌های نقادانه‌ای با او داشته‌اند.

قرار دادن فلسفۀ اسلامی در بستر تاریخی‌اش و مقایسۀ آن با سلف یونانی و خلف لاتینی کاری است که ما را به شناخت بهتری از نقاط قوت و ضعف این فلسفه نائل می‌کند. متفکران لاتینی گاه از زاویه‌ای به فلسفۀ اسلامی و مابعدالطبیعۀ ابن‌سینا نگریسته‌اند که شاید در سنت ما سابقه نداشته باشد. آنان گاه به فلسفۀ ابن‌سینا همان انتقاداتی را وارد کرده‌اند که مشابه آن را می‌توان در نزد متکلمان مسلمان سراغ گرفت. این درحالی است که، بر خلاف متکلمان مسلمان، متفکران لاتینی بعضاً ابن‌سینا را نه به‌سبب پیروی از ارسطو، که به‌دلیل عدم پیروی از او نقد کرده‌اند.

از سوی دیگر، هرچند تأثیر شگرف دستاورد‌های علمی و فرهنگی مسلمانان بر ملل اروپایی انکارناشدنی است، ضرورت دارد دربارۀ میزان و عمق این تأثیر تأمل کنیم و بپرسیم چرا فرهنگ اسلامی در قرون میانه به چنین درخششی دست یافت. آیا بالندگی آن با کناره‌گیری از دیگر فرهنگ‌ها و اتکای مطلق بر داشته‌های خود حاصل شد یا نتیجۀ تعامل فعالانه با دیگر فرهنگ‌های برجستۀ بشری و جذب سرمایه‌های فکری آنان بوده است؟

مشخصات دقیق این کتاب به شرح زیر است:

کتاب اویسنا (مابعدالطبیعۀ ابن‌سینا در غرب قرون وسطا)، تألیف گروه نویسندگان، ترجمه و گردآوری علی نیک‌زاد، ویراستار علمی: سعید انواری، تهران: نشر کرگدن، ۱۴۰۲، ۳۲۰ صفحه.