بدون گفتگو حل مساله امکان‌پذیر نیست/ نفرت پراکنی، اهداف فردی و اجتماعی را دچار چالش می‌کند

عطنا - گفتگو و مصاحبه یکی از مهارت‌ها و ملزومات حضور و زندگی در اجتماع است، به گونه‌ای که عدم تقویت این مهارت می‌تواند روابط بین فردی را با چالش‌هایی مواجه کند. توجه به مهارت گفتگو مانند سایر مهارت‌ها یک ضرورت انکارناپذیر است. اتفاقات اخیر نشان داد که این مهارت در سطح جامعه کمرنگ است. در این راستا دیدگاه مهدی وجدانی همت، مدیر مرکز مشاوره وبهداشت روان دانشگاه علامه طباطبائی را جویا شدیم.

وجدانی در ابتدای این گفتگو به یکی از ملزومات زندگی در اجتماع پرداخت و گفت: بخش بزرگی از زندگی انسان‌ها در عرصه اجتماع و تعاملات اجتماعی رقم می‌خورد؛ بنابراین انسان بدون حضور در اجتماع رشد نمی‌کند و بخش مهمی از رشد و تحول او به تعاملات اجتماعی بازمی‌گردد. افراد برای زندگی در اجتماع، نیازمند مجموعه ای از توانمندی‌ها هستند که بتوانند در مسیر رشد حرکت کرده و به اهداف خود در زندگی دست پیدا کنند. این توانمندی باعث می‌شود تا شخص در کنار اثبات توانمندی‌های خود به حقوق دیگران نیز احترام بگذارد.

وی به اهمیت مهارت گفتگو در حل مسائل اشاره کرد و توضیح داد: زندگی اجتماعی زمانی برقرار است که انسان‌ها بتوانند بدون تعدی به حقوق یکدیگر تعامل داشته باشند. یکی از مهارت‌هایی که برای حفظ زندگی اجتماعی نیاز است، مهارت گفتگو با افراد است چرا که اگر گفتگویی وجود نداشته باشد، حل مسئله و حل تعارضات وجود نخواهد داشت. همچنین بدون شکل‌گیری گفتگو، اهداف مشترک در جامعه ایجاد نخواهد شد؛ بنابراین می‌توان گفت مهارت گفتگو علاوه بر اینکه می‌تواند به حل مسائل ما کمک کند، افراد را به وحدت و رویه‌ای منسجم، نزدیک کرده که اهداف شخصی و اهداف جامعه در این بستر برآورده خواهد شد.

این کارشناس حوزه مشاوره بر ارتباط اهداف شخصی و جمعی تاکید کرد و گفت: اگر گفتگویی شکل نگیرد، اهداف کلان اجتماعی دچار از هم گسیختگی شده و در چنین موقعیتی افراد جامعه نیز با ضررهایی مواجه خواهند شد، چرا که هدف‌های شخصی در بستر هدف‌های جمعی می‌تواند رشد بهتری داشته باشد. در واقع زمانی که بستر گفتگو فراهم نشود، به دیدگاه‌های یکدیگر دست نیافته و مواضع افراد برای یکدیگر غیر شفاف و مبهم خواهد ماند و در نتیجه منجر به از هم گسیختگی اجتماعی خواهد شد.

وجدانی همت در راستای برخی از گام‌های مهم در تقویت مهارت گفتگو اظهار کرد: اولین گام تقویت مهارت گفتگو، خوب گوش دادن است، در واقع همانطور که انتظار داریم افراد به نظرات ما گوش فرادهند، ما نیز بایستی شنونده خوبی باشیم. گام بعدی حذف تعصبات غیر منطقی است، به طوریکه اگر با سخن حقی مواجه شدیم، بدون تعصب آن را بپذیریم. در قرآن نیز یکی از ویژگی‌های مومنان اینگونه بیان شده است که یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ، به این معنا که مومنان سخنان را شنیده و بهترین را برمی‌گزینند.

وی به سومین گام مهم در این مهارت اشاره کرد و گفت: حتی اگر شخص هدف ما در گفتگو، سخنی مطابق با دیدگاه ما بیان نکرد باید توجه داشت که در جایگاه انسان حقوقی دارد و بایستی مورد احترام واقع شود چرا که باید حقوق دیگران را به رسمیت بشناسیم تا به دیدگاه و حقوق ما نیز احترام گذاشته شود. همچنین برای ادامه گفتگو بایستی معیارها و چارچوبی را برای خود تعریف کنیم چرا که تخریب افراد و آسیب به اعتماد آن‌ها باعث متوقف شدن گفتگو می‌شود.

مدیر مرکز مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی در پایان یکی از استراتژی‌هایی که امروزه در جهت تخریب و به انحراف کشیدن گفتگو به کار می‌رود و رسانه‌های بیگانه نیز بر این مسئله تاکید دارند را هتاکی و فحاشی به شخص مقابل در گفتگو دانست و گفت: به کارگیری الفاظ هتاکانه از طرف هر گروه فکری باعث ایجاد نفرت پراکنی و انزجار خواهد شد؛ این در حالی است که همه ما با وجود تفاوت‌ها بایستی به زندگی اجتماعی در کنار یکدیگر ادامه داده و در جهت رسیدن به اهداف والای اجتماعی و فردی حرکت کنیم و این مسئله زمانی اتفاق خواهد افتاد که به سرنوشت یکدیگر اهمیت دهیم، برای یکدیگر ارزش قائل باشیم، همدیگر را دوست بداریم و در عین حال برای دیدگاه ها و مواضع خود استدلال و گفتگو کنیم.