اتاق فکر بازیگر واسط جوامع سیاسی و دانشگاهی

عطنا- اتاق های فکر می توانند نقش مهمی به عنوان واسطه های دانش ایفا کنند و با یافتن موقعیتی بین دولت و جامعه دانشگاهی، بعنوان رابط ایده آلی بین دنیای پژوهش و سیاست گذاری عمل کنند. آن ها با توجه به جایگاه آستانه ای خود، می توانند در هر دو جهان سیاست و علم عمل کنند و همزمان، فاصله خود را  حفظ کنند.

در بسیاری از حوزه های سیاست، شکاف نگران کننده ای بین جهان سیاست گذاری و دانشگاهی وجود دارد. هر دو به جوامعی متمایزی تبدیل شده اند که تحت کنترل فرهنگ های مختلف و برداشت از آنچه که دانش ارزشمند است قرار دارند.

در دنیای دانشگاهی بر تدوین روش شناسی نظری و سخت گیرانه علمی، بی طرفی علمی و دیدگاه بلند مدت درباره پدیده ها تمرکز می شود. دانش دنیای ((غیر متعارف)) بخاطر خود دنبال می شود  و موفقیت آن با میزان پذیرش پژوهش های فرد توسط همتایان او و یا جامعه دانشگاهی مورد سنجش قرار می گیرد. این امر به فرهنگی منتهی می شود که در آن، نقطه اوج دستاورد دانشگاهی، نظریه مفهومی جدید و گرایش به مطالعه دقیق تر و اسرار آمیزتر از همیشه است. برخی از دانشوران از رابطه بسیار نزدیک با افراد قدرتمند هراس دارند و حتی اشخاصی که سودای تاثیرگذاری بر سیاست را در سر دارند، اغلب بطور غیر واقع گرایانه ای به ارتباط دانش با سیاست معتقد هستند.

سیاست گذاران با انگیزه ها و محدودیت های بسیار متفاوتی عمل می کنند. برای سیاست گذاران، دانش سودمند دانشی است که عملی، دقیق و مشخص است و به بهبود جهان اجتماعی کمک می کند.

آن ها وقت تعمق بر موضوعات را ندارند، بلکه ملزم به عمل و تصمیم گیری سریع، اغلب با اطلاعات محدود هستند. در محافل سیاسی، صفت دانشگاهی می تواند مترادفی برای واژه ((نامربوط)) باشد. بسیاری از افراد دخیل در تدوین سیاست های عمومی عقیده دارند که پژوهشگران دانشگاهی نمی توانند واقعیت سیاست را در تعیین پرسش های پژوهشی بگنجانند. گذشته از این تمرکز بر نظریه های پیچیده و پژوهش های آکنده از زبان نامفهوم را سودمند نمی دانند.

کارهای بیشتری باید انجام شود تا از تاثیر پژوهش های دانشگاهی بر سیاست مطمئن شویم، برای مثال اطمینان از اینکه پژوهش ها، در زمان مناسب و با قالب مناسب منتشر و از طریق رابطه ها و رویت پذیری ترویج می شوند. این ها برخی از حوزه هایی است که اتاق های فکر می توانند ثمر بخش بودن خود را بطور خاص ثابت کنند.

اتاق فکر؛ راه حل شکاف بین جوامع سیاسی و دانشگاه

اتاق های فکر را میتوان شکلی از واسطه دانش به شمار آورد. واسطه دانش مفهومی است که در سال های اخیر برای توصیف اشخاصی اهمیت پیدا کرده است که برای تکمیل شکاف بین پژوهش های علوم اجتماعی و تدوین سیاست عمومی کار می کنند. اما به طور کلی تر برای هر سازمانی که برای انتقال دانش تلاش می کنند، کاربرد دارد.

از نظر کارکرد، واسطه های دانش عموما انتقال دانش را از جایی که زیاد است به جایی که مورد نیاز است تسهیل می کنند و بدین سان، ظرفیت نوآورانه را بالا می برند. آن طور که جان استین بیان کرده است: ((واسطه های دانش خودی نیستند؛ آن ها روی مرز دو یا چند جامعه قرار دارند. بودن در این جایگاه ارزشمند است و واسطه های دانش باید برای حفظ عضویت خود در چند گروه با تخصص و فرهنگ های مختلف، تلاش سختی داشته باشند.

اتاق های فکر می توانند نقش مهمی بعنوان واسطه های دانش ایفا کنند و با یافتن موقعیتی بین دولت و جامعه دانشگاهی، بعنوان رابط ایده آلی بین دنیای پژوهش و سیاست گذاری عمل کنند. آن ها با توجه به جایگاه آستانه ای خود، می توانند در هر دو جهان سیاست و علم عمل کنند و همزمان، فاصله خود را  حفظ کنند.

جیم مک گان و کنت ویور پنج نقش کلیدی برای اتاق های فکر را شناسایی کرده اند: نقش میانجی بین دولت و مردم، نقش محققی که طرح های پیشنهادی یا موضوعات کلیدی را شناسایی و ارزیابی می کنند، نقش تبدیل کننده ایده ها و مشکلات به سیاست، نقش صدای مطلع از درون بحث ها و نقش مجمعی برای تبادل دیدگاه، ایده و اطلاعات. بسیاری از این موارد، نقش های واسطه های دانش نیز به شمار می روند.

یکی از کارکرد های اساسی برای اکثر اتاق های فکر تبدیل تحلیل به زبان قابل درک و توصیه برای جامعه هدف است.آن ها می توانند پژوهش های دانشگاهی را بازطراحی و پالایش و آن را به صورتی قابل درک و خوشایند برای سیاست گذاران ارائه کنند.

اتاق های فکر می توانند ایده هایی را که برای دولت بیش از اندازه مخاطره آمیز هستند، به حالت تعلیق درآورند؛ آن ها خیلی آسان تر می توانند گروه های برخوردار از علایق مختلف را برای کار حول مشکلات گرد هم آورند و قادر به تسهیل ((دیپلماسی مسیر2)) هستند. (دیپلماسی مسیر2؛ به تعامل دیپلماتیک بین افرادی که کارگزار دولت نیستند، اشاره دارد. این اصطلاح بویژه در حوزه حل منازعه، سودمند است. این نوع از دیپلماسی کانال ارتباطی مخفیانه ای را فراهم می کند. این روندها به این معنا است که دیپلماسی دیگر تنها حق مسلم دولت نیست، بلکه اکنون شامل بازیگران غیر دولتی مختلفی می شود که انعطاف پذیری بیشتری در عملی کردن ابتکارات دیپلماتیک دارند.) از این رو از نقش خود بعنوان کارشناس در تسهیل پژوهش های مربوط به سیاست و سیاست گذاری شواهد بنیان و جامع تر می توانند استفاده کنند.

این جایگاه منحصر به فرد و نقش اتاق های فکر بعنوان واسطه های دانش است که آن ها را از سایر سازمان های اجتماعی مدنی و موسسه های خصوصی و دولتی در تاثیر گذاری بر سیاست عمومی مجزا می کند.

گزیده ای از منابع:
- برگرفته از کتاب دیپلماسی اندیشکده ای؛ نوشته ملیسا کانلی تیلور، ری متیوز و اما براکهرست و ترجمه؛ حسین طالشی صالحانی و محمود جوادی؛ انتشارات وزارت امورخارجه ج.ا.ا
- با سپاس از راهنمایی پژوهشی جناب آقای علی اکبر بابا، دیپلمات وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام