تلاش برای تغییر اندیشۀ «ازدواج‌هراسی» و «مسئولیت‌گریزی» در جامعه، اساسی به نظر می‌رسد

عطنا- دکتر حسین میرزایی، مردم‌شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: تلاش برای تغییر اندیشۀ «ازدواج‌هراسی» و «مسئولیت‌گریزی» در جامعه، اساسی به نظر می‌رسد.

وی گفت: متأسفانه در دهه‌های گذشته، به‌دلیل نبود سیاست‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مؤثر در حوزه ازدواج و فرزندآوری، در کنار مشکلات اقتصادی و فرهنگی، فضا برای حضور اندیشه‌های رادیکال غربی با ظاهری فریبا فراهم شد تا با استفاده از تبلیغات و سرمایه‌گذاری روی نسل نوجوان و جوان، به اشکال مختلف و با دلایل به ظاهر انسان‌مدارانه از نوع غربی آن، حوزه خانواده تهدید شود؛ از تقدس‌زدایی نقش مادری، تشویق به طلاق، قبح‌زدایی از سقط جنین و ترویج زندگی بی‌تعهد گرفته تا تقبیح ازدواج و فرزندآوری.

این استاد دانشگاه ادامه داد: بر هیچ کس پوشیده نیست که موضوع جمعیت با فرهنگ، اقتصاد، سیاست، قدرت و توان دفاعی، صنعت، کشاورزی و تاب‌آوری اجتماعی کشور مرتبط است. بنابراین، اگر واقع‌بینانه بخواهیم نظر بدهیم، باید منشأ این اندیشه‌ها را نه در سطح فردی بلکه در سطح کلان در تضعیف امنیت ملی جست‌وجو کرد.میرزایی به روی دیگر ماجرا اشاره کرده و توضیح می‌دهد: از سوی دیگر، این رهاشدگی و تعلل در اصلاح رویه جمعیتی از سوی نهادهای تصمیم‌ساز، با وجود تأکیدات مکرر شخص اول مملکت، جای بسی تأمل دارد. پیامد این سستی‌ها و تعلل‌ها، تهدیداتی همچون افزایش طلاق، کاهش ازدواج و فرزندآوری، افزایش سن ازدواج و پدیده فرزندآوری در سنین بالا است.

وی تاکید کرد: پژوهش‌های میدانی نشان می‌دهد که اغلب مقلدان سبک زندگی بدون ازدواج و فرزند، که عمدتاً تحت تأثیر تبلیغات جریان‌های رادیکال قرار دارند، بعد از میانه دهه 30زندگی، به ناگاه از این شیوه زیست احساس خطر کرده و حس‌های طبیعی و فرهنگی ریشه‌ای آنها بیدار می‌شود. اما (حداقل برای دختران) فرصت برای ازدواج و فرزندآوری به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته و زمان طلایی آن در دهه 20 زندگی، دیگر سپری شده است. به همین دلیل، آنان که فرصت ازدواج پیدا می‌کنند، فرزندآوری را به زور تکنیک‌ها و فناوری‌های پزشکی در انتهای دهه 30 و ابتدای دهه 40 زندگی خود تجربه می‌کنند که به استناد آمار، فرزندآوری در بین زنان 40تا 45 سال (7 درصد) و 45 تا 50 سال (12 درصد) به نسبت سال گذشته افزایش پیدا کرده است.

دکتر میرزایی در ادامه اضافه می‌کند: در این سال‌ها، سیاست‌های فرهنگی جاری، برخلاف شعارها، نتوانسته آنطور که باید نقش همسری و مادری را در جامعه تکریم و تبیین کند. بی‌هیچ شکی، دیگر نمی‌توان جایگاه زن را فقط با توصیه‌های دینی در جامعه ارتقا داد، بلکه با توجه به تغییرات بنیادین در شیوه زیست، جایگاه زن و سیاست‌های فرهنگی- اجتماعی و اقتصادی در قبال آن در جامعه نیازمند بازنگری جدی است. در هزاره جدید، جایگاه ارزشی نگاه به فرزند و همچنین جایگاه فرزند در خانواده به‌درستی تبیین و سیاستگذاری نشده است.

او دربارۀ راهکارهای خروج از بحران موجود اظهار کرد: برخورداری از یک نگاه جامع فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در کشور اجتناب‌ناپذیر است. به نظر من، قبل از هر چیزی امر فرهنگ در این مسئله باید پررنگ دیده شود.

وی اظهار کرد: همه تصمیم‌سازان و متولیان امور فرهنگی باید ارزش‌گذاری و اولویت‌دهی ازدواج و فرزندآوری و به تبع آن ایجاد آرامش در خانواده را در دستورکار قرار دهند. تلاش برای تغییر اندیشه «ازدواج‌هراسی» و «مسئولیت‌گریزی» در جامعه اساسی به نظر می‌رسد. این باور باید در جامعه به وجود بیاید که ازدواج و فرزندآوری، به واقع، با همه مشقت‌های آن، می‌تواند بسیاری از خلأها را پر کند. آمار بالای طلاق می‌تواند خانواده‌ها را اصلاً به مرحله فرزندآوری نرساند.

دکتر میرزایی تصریح کرد: بالا رفتن سن ازدواج نیز با کاهش تعداد موالید همراه خواهد بود و ازدواج‌های دیرهنگام، زمان‌های مناسب برای فرزندآوری را از بین خواهد برد. به‌طور خلاصه می‌توان گفت که اجرای سیاست‌های کلان برای ترویج ازدواج آسان، بهنگام و پایدار، در کنار آموزش‌های مهارتی، کارهای پژوهشی، تنویر اذهان عمومی و تشویق به‌موقع در کنار حمایت‌های والدین و حمایت‌های اقتصادی، (از تهیه مسکن گرفته تا مشوق‌های خرد و کلان)، حمایت بیمه‌ها از مشکلات نازایی، مقابله فرهنگی با پدیده رواج یافته سقط جنین، تسهیلات برای مادران شاغل و... می‌تواند در اصلاح پروژه اجتماعی ازدواج‌ و فرزندآوری به‌موقع، نقشی اساسی داشته باشد.

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام