۰۲ مرداد ۱۳۹۷ ۱۲:۱۲
کد خبر: ۲۰۳۲۱۹
محمدمهدی فرقانی در دیدار صمیمانه رئیس خبرگزاری الجزایر با استادان دانشکده ارتباطات
استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی: اگر مطبوعات و رسانه‌ها آزاد باشند، می‌توانند بسیاری از سوء‌استفاده‌های از ثروت و قدرت را در همان مراحل اولیه کشف و اعلام کنند.

به گزارش عطنا، دکتر محمد‌ مهدی فرقانی رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی در یادداشتی در روزنامه شرق نوشت: یکی از کارویژه‌های مطبوعات و در نگاه کلان‌تر، انواع رسانه‌ها، ایفای نقش دیده‌بانی و نظارت و نقش حساب‌کشی و پاسخ‌گوکردن همه ارکان جامعه است، چه بخش دولتی و چه بخش خصوصی؛ هر بخشی که به‌نوعی منابع جامعه در اختیار آن است. این نقش اقتضا می‌کند که رسانه‌ها و مطبوعات حق دسترسی و جست‌وجوی اطلاعات را داشته باشند و حق کسب و انتشار آزادانه اطلاعات و حق حساب‌کشی، به‌ویژه از دستگاه‌های دیوان‌سالاری.

به همین دلیل در واقع اعتقاد بر این است که یک رکن نظارتی و دیده‌بانی داریم که به‌سادگی، به‌راحتی و به‌طور رایگان در اختیار دستگاه حکومت است و آن، مطبوعات و رسانه‌ها هستند؛ به این معنا که آنها به نمایندگی از طرف جامعه، بر جریان ثروت و قدرت در جامعه نظارت و به‌موقع از آنها سؤال می‌کنند، پاسخ می‌خواهند و آنها را پاسخ‌گو نگه ‌می‌دارند. این یکی از مهم‌ترین مظاهر دموکراسی و مردم‌سالاری است. در بسیاری از کشورهای پیشرفته این حق مطبوعات و رسانه‌ها به رسمیت شناخته شده است.

در قانون اساسی و قانون مطبوعات ما نیز به‌ طور‌ کلی این حق به رسمیت شناخته شده، اما در عمل و اجرا گاه با محدودیت‌هایی مواجه بوده است و در بیشتر مواقع در طول تاریخ با محدودیت‌ها و موانعی روبه‌رو بوده که رسانه‌ها را از ایفای چنین نقشی بازداشته است. نتیجه این سختگیری و محدودسازی این است که انواع فساد اعم از فساد مالی، فساد قدرت، فساد اخلاق و... ممکن است به تدریج در جامعه رشد کند و در مرحله‌ای بروز و ظهور عمومی و علنی پیدا کند که دیگر مبارزه با آن به‌سادگی میسر نباشد.

در‌حالی‌که اگر مطبوعات و رسانه‌ها آزاد باشند، می‌توانند بسیاری از سوء‌استفاده‌های از ثروت و قدرت را در همان مراحل اولیه کشف و اعلام کنند تا هم جلوی رشد این فسادها و سوء‌استفاده‌ها را بگیرند و هم باعث شوند مسئولان یا دست‌اندرکاران این فسادها مجازات شوند، و از قدرت خلع یا به حاشیه رانده شوند و عرصه را به خود تنگ ببینند؛ یعنی جامعه باید چشم ناظر رسانه‌ها را بالای خود ببیند و مردم مطمئن باشند در جایی که خود نمی‌توانند مستقیم بر جریان قدرت و ثروت نظارت کنند، روزنامه‌نگاران به نمایندگی از طرف آنها این نقش را ایفا می‌کنند. از این لحاظ در قوانین ما مشکلی حاد و جدی وجود ندارد، اما در عمل، مطبوعات به دلایل مختلف دچار سانسور و خودسانسوری می‌شوند.

از طرف دیگر، این بحث نیز مطرح است که روزنامه‌نگاران باید از نظر معیشت و تأمین مالی، از امکانات لازم برای یک زندگی عادی و سالم برخوردار باشند تا جریان‌های ناصواب ثروت و قدرت از آنها سوء‌استفاده نکنند و بتوانند به‌موقع افشاگری کنند. یکی از مهم‌ترین و پیشروترین ژانرها و مکاتب روزنامه‌نگاری در جهان امروز، ژانر روزنامه‌نگاری تحقیقی است. کار ویژه روزنامه‌نگاری تحقیقی مبتنی است بر مبارزه با فساد، سوء‌استفاده، انحراف و هرگونه جریان ناصوابی که در جامعه، زندگی مردم را دچار اختلال می‌کند.

این ژانر شناخته‌شده‌ای است که هم در دانشکده‌های روزنامه‌نگاری دنیا آموزش داده می‌شود و هم به‌‌ویژه با فراگیرشدن تبادل اطلاعات در فضای مجازی بروز و ظهور بیشتری پیدا کرده است. ما در روزنامه‌نگاری خود در گذر تاریخ نمونه‌های خیلی بارز و درخور ‌توجهی از این نوع روزنامه‌نگاری را شاهد نیستیم و دلیلش همان محدودیت‌ها و مضیقه‌هایی است که رسانه‌ها در عمل با آن روبه‌رو بوده‌اند‌‌‌‌‌‌‌‌.

اما مبارزه با فساد راهی جز این ندارد که از رسانه‌ها کمک بگیرد و برای این کمک‌گرفتن احتیاج به هیچ کاری نیست، جز آزادگذاشتن دست روزنامه‌نگاران البته در چارچوب قانون و موازین قانونی، چراکه روزنامه‌نگاران از یک طرف، متعهد به افشای فساد هستند و از طرف دیگر باید پایبند به اصول و موازین اخلاق حرفه‌ای باشند. اگر این اصول به‌درستی کار کنند، درواقع می‌توان انتظار داشت حکومت به‌طور‌کلی یک رکن بزرگ نظارتی و دیده‌بانی در کنار خود داشته باشد و در نتیجه از سالم‌بودن سازوکارها در درازمدت اطمینان پیدا کند.

البته باید به یاد داشته باشیم که وقتی از مطبوعات و رسانه‌ها صحبت می‌کنیم، منظورمان مطبوعات و رسانه‌های غیردولتی هستند، چراکه اعتقاد بر این است که رسانه‌های دولتی به‌مثابه چاقویی هستند که دسته خود را نمی‌برند. به این معنا که اگر انتقادی هم می‌کنند، انتقادهایی سطحی، محدود و گاه جناحی و سیاسی است، به‌جای آنکه بی‌طرفانه، عادلانه و منصفانه بر جریان‌های ثروت و قدرت نظارت داشته باشند.
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* captcha:
* نظر:
مطالب دیگر
چگونه مسائل جنسی را به کودک آموزش دهیم؟
یک استاد دانشگاه در گفتگو با عطنا بررسی کرد

چگونه مسائل جنسی را به کودک آموزش دهیم؟

تربیت جنسی امری ضروری است و آموزش آن را از هر سنی که کودک شروع به سوال پرسیدن می کند باید شروع کرد. اما به طور کلی اولین زمان برای این آموزش 3 تا 5 سالگی است. چون کودک در این برهه سنی کنجکاوی هایی دارد
فقدان سرمایه اجتماعی، نظام سیاسی را با چالش‌ روبرو می‌کند/ مهاجرت یکی از نتایج شکاف میان دولت و ملت است
یک جامعه شناس در گفتگو با عطنا مطرح کرد

فقدان سرمایه اجتماعی، نظام سیاسی را با چالش‌ روبرو می‌کند/ مهاجرت یکی از نتایج شکاف میان دولت و ملت است

یک استاد دانشگاه معتقد است: «نهادهای دولتی و حاکمیتی نقش مهمی در اعتماد عمومی دارند و در واقع عملکرد نهادهای اجتماعی و سیاسی است که اعتماد را خلق می‌کند یا باعث کاهش آن می‌شود.»
فضای مجازی را باید کنترل کرد/ باید به سمت اینترانت حرکت کنیم
یک جامعه شناس در گفتگو با عطنا:

فضای مجازی را باید کنترل کرد/ باید به سمت اینترانت حرکت کنیم

در حال حاضر در معرض تهدید جدی هستیم. طرح مجلس درباره ساماندهی فضای مجازی اولین گام در جهت داشتن برنامه برای مدیریت فضای مجازی است و البته نباید به روش‌های نادرست مثل قطع کردن اینترنت روی بیاوریم.
مدیریت فضای مجازی در آمریکا و کره جنوبی چگونه است؟
بررسی قوانین اینترنت در کشورهای دیگر (1)

مدیریت فضای مجازی در آمریکا و کره جنوبی چگونه است؟

TikTok و WeChat دو شبکه اجتماعی چینی هستند که در دنیا با استقبال روبه‌رو شده‌اند، اما در زمان ریاست جمهوری ترامپ استفاده از این اپلیکیشن‌ها در امریکا به دلیل نگرانی های امنیتی ممنوع اعلام شد.
پر بازدیدها
آخرین اخبار